Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

POSTANOWIENIE

Dnia 07 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Vogt
Sędziowie:	SSO Marian Raszewski SSO Janusz Roszewski (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Jolanta Bąk

po rozpoznaniu w dniu 07 listopada 2013 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z wniosku B. U.

z udziałem T. U.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni i uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 19 czerwca 2013r. sygn. akt I Ns 53/12

p o s t a n a w i a:

oddala obie apelacje obciążając każdą ze stron kosztami postępowania apelacyjnego w zakresie przez nich poniesionym.

Sygn. akt II Ca 464/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2011 r., wydanym w sprawie I Ns 601/08, Sąd Rejonowy w Kaliszu dokonał podziału majątku wspólnego małżeńskiego B. U.i T. U.przyznając na wyłączną własność wnioskodawczyni B. U.nieruchomość położoną w T., zabudowaną domem jednorodzinnym, dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Kaliszu prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 430.000 zł oraz ruchomości w postaci wyposażenia kuchni: sokowirówki, ekspresu do kawy i serwisu obiadowego, o wartości 1.000 zł, bez obowiązku spłat i dopłat. Na wyłączną własność uczestnika postępowania T. U.Sąd Rejonowy przyznał nieruchomość położoną przy ulicy (...)w O., dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Kaliszu prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 394.000,00 zł oraz przedsiębiorstwo prowadzone pod firmą (...) (...) (...)z siedzibą przy ulicy (...)w O., o wartości 303.000 zł ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni B. U.kwoty 133.500 zł.

Na skutek apelacji wnioskodawczyni postanowieniem z dnia 15 września 2011 r., wydanym w sprawie II Ca 349/11, Sąd Okręgowy w Kaliszu uchylił powyższe postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu w części, w jakiej nie zostały rozliczone pożytki z Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) z siedzibą w O. za okres od ustania wspólności oraz w zakresie kosztów postępowania i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Kaliszu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2013 r., wydanym w sprawie I Ns 53/12, Sąd Rejonowy w Kaliszu dokonał uzupełniającego podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni B. U. i uczestnika postępowania T. U. i zasądził od T. U. na rzecz B. U. tytułem rozliczenia pożytków uzyskanych z Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) z siedzibą w O. kwotę 1.078.737,00 zł płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności, nakazał ściągnąć od wnioskodawczyni i uczestnika postępowania na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu nieuiszczone koszty sądowe oraz obciążył ich pozostałymi kosztami postępowania w zakresie przez nich poniesionym.

Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawczyni B. U. i uczestnik postępowania T. U. byli małżeństwem od 1981 r. W czasie trwania związku małżeńskiego małżonkowie nabyli m.in. niezabudowaną nieruchomość o pow. 0,4965 ha, położoną w miejscowości O. przy ul. (...), wpisaną do księgi wieczystej (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kaliszu Wydział Ksiąg Wieczystych. Na nieruchomości tej T. U. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowo – Produkcyjne (...). Małżeństwo wnioskodawczyni B. U. i uczestnika postępowania T. U. zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 16 marca 2000 r. wydanym w sprawie I C 311/97, zmienionym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 maja 2002 r., wydanym w sprawie I A Ca 704/00. Od tego czasu przedsiębiorstwo (...) znajdowało się w wyłącznym władaniu T. U., który je prowadził i dokonywał w nim inwestycji ze środków pieniężnych pochodzących wyłącznie z zysków prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. T. U. nie rozliczał się z wnioskodawczynią zysków uzyskanych z Przedsiębiorstwa. W okresie od 9 maja 2002 r. do końca 2012 r. przyniosło ono pożytki w kwocie 2.678.730,00 zł, w tym za 2011 r. – 357.860,00 zł, a za 2012 r. – 431.790,00 zł, po odjęciu osobistego nakładu pracy uczestnika postępowania T. U. włożonego w prowadzenie i rozwój przedsiębiorstwa.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy zważył, że od dnia wydania przez Sąd Okręgowy w Kaliszu postanowienia z dnia 15 września 2011 r., w sprawie II Ca 349/11, Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowo – Produkcyjne (...) z siedzibą w O. stanowiło wyłączną własność uczestnika postępowania T. U., a co za tym idzie wszelkie dochody z przedsiębiorstwa po tym dniu przypadały wyłącznie T. U.. Z uwagi na fakt, że T. U. nie rozliczał się tych dochodów z wnioskodawczynią B. U., Sąd Rejonowy uznał, że oczywiste jest, że dokonane przez niego w przedsiębiorstwie inwestycje pochodziły ze środków pieniężnych przypadających także B. U., co doprowadziło Sąd Rejonowy do wniosku, że majątek wnioskodawczyni wpływał na rozwój przedsiębiorstwa w takim samym stopniu jak majątek uczestnika postępowania. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uznał, iż nie ma podstaw, by dokonać innego niż po połowie udziału w pożytkach wnioskodawczyni i uczestnika postępowania. Sądu Rejonowy uznał, iż rozliczeniu pomiędzy wnioskodawczynią i uczestnikiem postępowania podlegają pożytki za cały 2012 r. – tj. w kwocie 431.790,00 zł, oraz za 3 miesiące 2011 r. – tj. w kwocie 3/12 z 357.860 zł = 89.466 zł. W konsekwencji pożytki za okres od 9 maja 2002 r. do września 2011 r. wyniosły łącznie 2.157.474,00 zł, z czego wnioskodawczyni winna przypaść połowa – tj. 1.078.737,00 zł. Sąd Rejonowy wskazał również, iż wbrew żądaniu wnioskodawczyni, nie znalazł podstaw do powiększania kwoty uzyskanych pożytków z przedsiębiorstwa o pozostający w firmie kapitał własny według stanu na 2012 r. z uwagi na okoliczność, że jego wzrost w okresie prowadzenia Przedsiębiorstwa miał wpływ na generowanie przez to Przedsiębiorstwo wyższych pożytków, a zatem jego przyrost znalazł odzwierciedlenie w wysokości pożytków na kolejne lata, które zostały w połowie przyznane na rzecz wnioskodawczyni. Wbrew stanowisku uczestnika postępowania T. U. Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do rozłożenia zasądzonej kwoty na raty na okres 10 lat, wskazując, że T. U. co najmniej od września 2011 r. winien był liczyć się z obowiązkiem zapłaty na rzecz wnioskodawczyni pożytków uzyskanych z Przedsiębiorstwa i miał możliwość poczynienia na ten cel stosownych oszczędności. W miejsce tego Sąd Rejonowy uznał za celowe ustalenie terminu zapłaty na 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, uznając, że okres ten pozwoli T. U. na zgromadzenie stosownej kwoty, a jednocześnie nie narazi wnioskodawczyni na zbyt długie oczekiwanie na realizację zobowiązania.

Od powyższego postanowienia apelację wniosła zarówno wnioskodawczyni, jak i uczestnik postępowania.

Wnioskodawczyni zaskarżyła postanowienie w części, tj. ponad kwotę zasądzoną na jej rzecz od uczestnika postępowania, tj. kwotę 1.078.737,00 zł.

Zaskarżonemu postanowieniu apelująca zarzuciła naruszenie przepisów prawa procesowego: art. 233 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, iż pożytki z Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) z siedzibą w O. podlegają rozliczeniu jedynie do dnia 29 kwietnia 2011 r., tj. do dnia wydania postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu w sprawie I Ns 601/08, oraz błędne przyjęcie, iż wartość pożytków nie powinna być powiększona o wartość kapitału własnego Przedsiębiorstwa (...); art. 234 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez pominięcie negatywnych skutków, jakie dla uczestnika postępowania winny być zawiązane ze zniszczeniem w trakcie przewodu sądowego dokumentacji księgowej prowadzonego przez niego Przedsiębiorstwa (...); art. 520 § 2 i art. 520 § 3 k.p.c. poprzez niezastosowanie wynikających z nich norm w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w szczególności poprzez nieuwzględnienie rozbieżnych interesów stron w toku postępowania oraz niewłaściwego postępowania uczestnika postępowania. Ponadto skarżąca zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 207 k.c. poprzez nieuwzględnienie przy ustalaniu podlegającej rozliczeniu kwoty pożytków wartości pozostającego w Przedsiębiorstwie (...) kapitału własnego; art. 55 ⁽¹⁾ k.c. poprzez przyjęcie, iż na rzecz uczestnika zostało przyznane Przedsiębiorstwo Handlowo Produkcyjne (...) z dniem 29 kwietnia 2011 r. obejmujące jego wszystkie elementy, w tym środki obrotowe; przepisu art. 5 k.c. poprzez nieuwzględnienie zachowania uczestnika postępowania polegającego na zniszczeniu dokumentacji przedsiębiorstwa, które winno skutkować brakiem odroczenia terminu zapłaty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni kwoty.

W oparciu o powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od uczestnika postępowania T. U. na rzecz wnioskodawczyni B. U. kwoty 2.752.367,21 zł w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności, nakazanie ściągnięcia od uczestnika postępowania na rzecz Skarbu Państwa całości kosztów sądowych oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów zastępstwa adwokackiego za wszystkie instancje przy przyjęciu dwukrotności stawki minimalnej.

Uczestnik postępowania zaskarżył postanowienie w zakresie punktu 1, tj. zasądzenia od niego na rzecz wnioskodawczyni kwoty 1.078.737,00 zł.

Orzeczeniu temu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 233 k.p.c. i art. 320 k.p.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że uczestnik postępowania posiada możliwości finansowe uiszczenia zasądzonej należności w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się tego orzeczenia, a w konsekwencji niesłuszne niezastosowanie przepisu art. 320 k.p.c. umożliwiającego rozłożenie zasądzonego roszczenia na raty.

Wskazując na powyższe uchybienia apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez rozłożenie zasądzonej w punkcie 1 tego postanowienia kwoty na 5 równych rat rocznych, płatnych do końca każdego roku kalendarzowego, przy czym pierwsza rata - w kwocie 278.737,00 zł - byłaby płatna do dnia 31 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni i uczestnika postępowania jest nieuzasadniona.

Żaden z podniesionych w nich zarzutów nie jest trafny.

Odnosząc się do apelacji wnioskodawczyni B. U. należy w pierwszej kolejności wskazać, że nie znajduje uzasadnienia podniesiony przez nią zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Skuteczne postawienie tego rodzaju zarzutu wymaga wykazania, że sąd nie dokonał wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, tj. nie uwzględnił wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, lub też uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Dopóki skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, że Sąd naruszył art. 233 § 1 k.p.c.

Lektura podniesionego w środku odwoławczym zarzutu obrazy prawa procesowego wskazuje, że skarżąca temu zadaniu nie sprostała. Skarżąca nie wyjaśniła na czym miałoby polegać dokonanie ustaleń Sądu I instancji w sposób dowolny, wskazując jedynie, iż Sąd Rejonowy nieprawidłowo uznał, że pożytki z Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) z siedzibą w O. podlegają rozliczeniu jedynie do dnia 29 kwietnia 2011 r., tj. do dnia wydania zaskarżonego postanowienia, oraz że wartość pożytków nie powinna być powiększona o wartość kapitału własnego Przedsiębiorstwa (...). Tego rodzaju zarzuty są w istocie zarzutami nie dotyczącymi przekroczenia przez Sąd Rejonowy zasady swobodnej oceny dowodów, lecz nieprawidłowej subsumcji ustalonego stanu faktycznego pod normę prawną. Dlatego Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uznania słuszności zarzutu skarżącej w przedmiocie dotknięcia zaskarżonego postanowienia wadą naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do uznania za trafny zarzut apelującej naruszenia art. 234 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez pominięcie negatywnych skutków, jakie dla uczestnika postępowania winny być związane ze zniszczeniem w trakcie przewodu sądowego dokumentacji księgowej prowadzonego przez niego Przedsiębiorstwa (...). Analiza apelacji skarżącej wskazuje, że nie kwestionuje ona ustalonej w stanie faktycznym wysokości pożytków wygenerowanych przez Przedsiębiorstwo (...), a jedynie sposób dokonania przez Sąd I instancji rozliczenia tych pożytków pomiędzy wnioskodawczynią a uczestnikiem postępowania. Tym samym ewentualne dotknięcie zaskarżonego postanowienia wadą naruszenia przedmiotowych przepisów nie miało wpływu na wynik sprawy.

Odnosząc się do zarzutów apelującej naruszenia przez zaskarżone postanowienia przepisu prawa materialnego poprzez nieuwzględnienie przy ustalaniu podlegającej rozliczeniu kwoty pożytków wartości pozostającego w Przedsiębiorstwie (...) kapitału własnego, należy zauważyć, że w myśl art. 55 ⁽¹⁾ k.c. kapitał ten /w postaci m.in. zapasów, wierzytelności/ wchodzi w skład tego Przedsiębiorstwa, które postanowieniem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 29 kwietnia 2011 r., sygn. I Ns 601/08, zostało przyznane uczestnikowi postępowania T. U.. W wyniku wydania postanowienia Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 15 września 2011 r., sygn. II Ca 349/11, postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu w tym zakresie stało się prawomocne. Tym samym podział majątku małżeńskiego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w zakresie przyznania uczestnikowi postępowania przedmiotowego Przedsiębiorstwa wraz z jego składnikami korzysta z powagi rzeczy osądzonej i w niniejszym postępowaniu nie można objąć nim nowych składników Przedsiębiorstwa powstałych w nim po uprawomocnieniu się orzeczenia w tym przedmiocie. Na skutek bowiem wydania postanowienia przez Sąd Okręgowy w Kaliszu z dnia 15 września 2011 r. przedmiot niniejszego postępowania stanowi w chili obecnej jedynie roszczenie o pożytki z Przedsiębiorstwa (...), które nie zostały podzielone i wydane (wypłacone) drugiemu małżonkowi, a jednocześnie nie zostały zamienione na składniki przedsiębiorstwa i uwzględnione w podziale, za okres od ustania wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawczyni i uczestnika postępowania, tj. od dnia uprawomocnienia się orzeczenia orzekającego rozwiązanie ich małżeństwa przez rozwód, co nastąpiło w dniu 9 maja 2002 r. w wyniku wydania w tym dniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, sygn. I A Ca 704/00. Tym samym nie można uznać za trafny także zarzut apelującej, że w zaskarżonym postanowieniu niesłusznie przyjęto, iż na mocy postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 29 kwietnia 2011 r. przyznano uczestnikowi postępowania Przedsiębiorstwo (...) wraz ze wszystkimi jego składnikami, w tym również środkami obrotowymi. Wniosek taki należy przy tym wyciągnąć niezależnie od faktu, że - jak wynika z przeprowadzonej w sprawie opinii biegłego sądowego w dziedzinie szacowania nieruchomości i wyceny przedsiębiorstw (...) z dnia 29 grudnia 2010 r. - przyjęta do rozliczeń wartość przedmiotowego Przedsiębiorstwa nie uwzględniała tych środków obrotowych. Jako niesłuszny należy poczytać także zarzut apelującej, jakoby w zaskarżonym postanowieniu zostały przyznane jej pożytki z Przedsiębiorstwa Handlowo – Usługowo – Produkcyjnego (...) z siedzibą w O. uzyskane jedynie do dnia 29 kwietnia 2011 r., tj. do dnia wydania postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu w sprawie I Ns 601/08. Z motywów uzasadnienia wyraźnie wynika, że rozstrzygając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy uwzględnił pożytki wygenerowane przez to Przedsiębiorstwo do końca września 2011 r., słusznie uznając jako datę graniczną chwilę uprawomocnienia się postanowienia z dnia 29 kwietnia 2011 r., a więc chwilę uzyskania przez uczestnika postępowania statusu właściciela tego Przedsiębiorstwa, a tym samym wyłącznego dysponenta osiąganych przez nie pożytków. Nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut apelującej udzielenia uczestnikowi postępowania sześciomiesięcznego terminu na spełnienie zasądzonego roszczenia, liczonego od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wydanego w niniejszej sprawie. Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że udzielenie tego terminu zostało podyktowane wysoką kwotą zasądzonego roszczenia, której wysokość przekracza 2,5 - krotnie wysokość pożytków osiągniętych przez uczestnika postępowania z tytułu prowadzonego przez siebie Przedsiębiorstwa, która – jak wynika z opinii biegłego sądowego w dziedzinie szacowania nieruchomości i wyceny przedsiębiorstw (...) z dnia 8 lutego 2013 r. oraz ustnej opinii uzupełniającej wydanej na rozprawie w dniu 27 maja 2013 r. – w 2012 r. stanowiła kwotę 431.790,00 zł. W tym stanie rzeczy nie można uznać, że przedmiotowe rozstrzygniecie Sądu I instancji stoi w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i narusza przepis art. 5 k.c.

Sąd Okręgowy nie uznał także za słuszny zarzut apelującej naruszenia przez zaskarżone orzeczenie art. 520 § 2 i art. 520 § 3 k.p.c. poprzez niezastosowanie wynikających z nich norm w przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w szczególności poprzez nieuwzględnienie rozbieżnych interesów stron w toku postępowania oraz niewłaściwego postępowania uczestnika postępowania. Należy podzielić stanowisko Sądu Rejonowego, że w niniejszej sprawie do rozstrzygnięcia o kosztach procesu miał zastosowanie art. 520 § 1 k.p.c. Zasada przewidziana art. 520 § 1 k.p.c. jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej równości - ich interesy są wspólne (post. SN z dn. 22.03.2012 r., V CZ 155/11, Lex nr 1164757). Przyjmuje się, że w tzw. sprawach działowych, do jakich należą sprawy o podział majątku wspólnego, nie zachodzi sprzeczność interesów, niezależnie od tego, jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są też w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu ze stanu wspólności (post. SN z dn. 19.11.2010 r., III CZ 46/10, OSNC 011, nr 7-8, poz. 88; post. SN z dn. 03.02.2012 r., I CZ 133/11, Lex nr 1215253).

Należy przyznać także rację Sądowi I instancji, że w niniejszej sprawie nie było podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawczyni należności z tytułu pożytków wraz z zaznaczeniem obowiązku uiszczenia odsetek ustawowych w razie opóźniania w płatności od daty wcześniejszej niż data upływu terminu do zapłaty tej należności wyznaczonego w sentencji zaskarżonego postanowienia. Tego rodzaju rozstrzygnięcie zostało oparte na dyspozycji przepisu art. 320 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Nadto znajduje ono uzasadnienie w fakcie, że ostateczne ustalenie wysokości roszczenia (pożytków) mogło nastąpić dopiero po przeprowadzeniu postępowania w niniejszej sprawie, w tym przede wszystkim po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego, a przy tym określenie to nastąpiło według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy. Do tego czasu przedmiotowe pożytki pozostawały w Przedsiębiorstwie uczestnika postępowania i nadal generowały dochód, który w połowie przypadł wnioskodawczyni (por. m.in. wyr. SA w Poznaniu z dn. 21.04.2010 r., I ACa 267/10, Lex nr 628188). Odnośnie natomiast zasadności odsetek od dnia wydania zaskarżonego orzeczenia należy zauważyć, że według judykatury rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, a tym samym także odroczenie terminu płatności, na podstawie art. 320 k.p.c. ma jednak ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń czy też w okresie odroczenia terminu płatności zasądzonej należności za okres od daty orzeczenia do daty płatności. Należy uznać, że wskutek odroczenia terminu płatności zasądzonej należności termin spłaty odroczonej należności jest od tej chwili inny, późniejszy. Leżące zatem u podstaw odsetek zdarzenia w postaci opóźnienia lub zwłoki przestały, z mocy konstytutywnego orzeczenia, istnieć co do odroczonych świadczeń w okresie od daty uprawomocnienia się orzeczenia do daty ich płatności. W konsekwencji w wymienionym dopiero co okresie wierzycielowi nie przysługują odsetki z braku materialnoprawnej przesłanki w postaci opóźnienia lub zwłoki. Ten materialny skutek w dziedzinie odsetek następuje ex lege w razie odroczenia terminu spełnienia zasadzonego świadczenia na podstawie art. 320 k.p.c. Trwa on jednak tylko do daty płatności tego świadczenia, od tej bowiem chwili mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego dotyczące odsetek w razie opóźnienia lub zwłoki (uchwała składu siedmiu sędziów SN - zasada prawna z dnia 22.09.1970 r., III PZP 11/70, OSNC 1971, nr 4, poz. 61).

W zakresie apelacji wniesionej przez uczestnika postępowania T. U. należało uznać, że nie zasługiwał na uwzględnienie podniesiony przez niego zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. i art. 320 k.p.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że uczestnik postępowania posiada możliwości finansowe uiszczenia zasądzonej należności w terminie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się tego orzeczenia, a w konsekwencji niesłuszne niezastosowanie przepisu art. 320 k.p.c. umożliwiającego rozłożenie zasądzonego roszczenia na raty.

Stosownie do przepisu art. 320 k.p.c. rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko "w szczególnie uzasadnionych wypadkach". Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (A. Jakubowski, Komentarz do art. 320 Kodeks postępowania cywilnego, Lex Omega, 2013). Należy uznać za słuszne stanowisko Sądu Rejonowego, że w realiach niniejszej sprawy nie było podstaw do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty i to zarówno na okres dziesięciu lat, jak i na postulowany w apelacji uczestnika postępowania okres lat pięciu. Jak zasadnie podniósł w motywach swojego rozstrzygnięcia Sąd I instancji, uczestnik postępowania co najmniej od daty wydania w dniu 15 września 2011 r. postanowienia w sprawie II Ca 349/11, w którego sentencji uchylił postanowienie Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 29 kwietnia 2011 r., w sprawie I Ns 601/08, w części, w jakiej nie zostały rozliczone pożytki z Przedsiębiorstwa (...) za okres od ustania wspólności, winien liczyć się z obowiązkiem zapłaty na rzecz wnioskodawczyni pożytków uzyskanych z przedmiotowego Przedsiębiorstwa, skoro konieczność dokonania tego rodzaju rozliczenia została w ten sposób przesądzona. Nadto z uwagi na fakt wyłącznego prowadzenia przez uczestnika postępowania przedmiotowego Przedsiębiorstwa i jego formę organizacyjną w postaci jednoosobowego prowadzenia działalności gospodarczej, uczestnik postępowania posiadał kompletną wiedzę na temat wysokości pożytków, które ono generowało. Należy zatem zgodzić się z poglądem Sądu Rejonowego, że uczestnik postępowania miał możliwość poczynienia na ten cel stosownych oszczędności, skoro – jak wynika z przeprowadzonej w sprawie opinii biegłego - wysokość pożytków z Przedsiębiorstwa za sam rok 2011 wyniosła 357.860 zł, a za rok 2012 r. – 431.790 zł, czyli w kwotach w przeważającej części pokrywających wysokość zasądzonego zobowiązania. W takiej sytuacji za trafną należy poczytać konkluzję Sądu Rejonowego, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty stanowiłoby nieuprawnione kredytowanie przez wnioskodawczynię dalszej działalności gospodarczej apelującego. O dobrej sytuacji finansowej uczestnika postępowania świadczy również pośrednio fakt, że na rozprawie w dniu 5 marca 2009 r. wyraził on gotowość jednorazowej spłaty wnioskodawczyni w kwocie 450.000 zł i to niezwłocznie po uprawomocnieniu się orzeczenia, przy czym do dnia dzisiejszego, na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 29 kwietnia 2011 r. na apelującego został nałożony obowiązek uiszczenia na rzecz wnioskodawczyni jedynie co do kwoty 133.500,00 zł.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 520 § 1 k.p.c. i art. 108 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak sentencji postanowienia.