Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

POSTANOWIENIE

Dnia 15 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Vogt (spr.)
Sędziowie:	SSO Henryk Haak SSR del. Urszula Kowalska-Sip
Protokolant:	st. sekr. sąd. Elżbieta Wajgielt

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2018 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z wniosku M. M. , K. M.

z udziałem T. K. , M. B. (1) , K. P. (1) , B. Ś. , J. S. (1)

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Ostrzeszowie

z dnia 24 maja 2017r. sygn. akt I Ns 103/15

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić apelację,

2.  zasądzić od wnioskodawczyni K. M. na rzecz uczestników postępowania T. K., M. B. (1) i K. P. (1) kwotę po 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSR del. Urszula Kowalska-Sip SSO Wojciech Vogt SSO Henryk Haak

Dnia 22 marca 2018 roku

II Ca 679/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy M. M. i K. M. wnieśli o stwierdzenie, że nabyli z dniem 18 grudnia 2008r. przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej w C. stanowiącej działkę nr (...) o łącznej powierzchni 3,26 ha

Uczestnicy postępowania M. B. (1), K. P. (2) i T. K. wnieśli o oddalenie wniosku wskazując, iż wnioskodawcy są częściowo właścicielami przedmiotowej nieruchomości, nie mogą jej zatem zasiedzieć.

Uczestnik postępowania J. S. (2) poparł wniosek.

Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie postanowieniem z dnia 24 maja 2017 r. oddalił wniosek i orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożyli wnioskodawcy zaskarżając postanowienie w całości i zarzucając:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebrań w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że nieruchomość będąca przedmiotem wniosku stanowi w ½ części własność wnioskodawców,

2.  naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie tej oceny w sposób dowolny poprzez bezpodstawną odmowę wiarygodności twierdzeniom wnioskodawców chociaż ich zeznania są logiczne, wzajemnie się uzupełniają, nie stoją w sprzeczności z zeznaniami uczestniczki postępowania M. B. (2) oraz zeznaniami świadków Z. K. i K. B.,

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanie tej oceny w sposób dowolny poprzez uznanie, że wnioskodawcy nie wykazach, aby uzewnętrznili wobec pozostałych współwłaścicieli (zmarłych S. S. (1) M. K.) rozszerzenie zakresu posiadania ponad uprawnienie wynikające z art. 206 k.c, podczas, gdy wszechstronne, zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego rozważenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym zeznań stron oraz świadków pozwala w sposób niebudzący wątpliwości ustalić, że wnioskodawcy wykazali, że od dnia 18 grudnia 1978r. do chwili obecnej posiadają całą przedmiotową nieruchomość i władają nią jak właściciele, oraz, że zamanifestowali wolę władania cum animo rem sibi habendi, w sposób widoczny dla spadkobierców A. S. i dla otoczenia,

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanie tej oceny w sposób dowolny poprzez uznanie, że zarówno M. K. jaki i S. S. (1) podejmowały czynności, które świadczą, iż nie zrezygnowały ze swych praw do nieruchomości, podczas gdy wszechstronne, zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego rozważenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dokumentów urzędowych (umowy przekazania gospodarstwa rolnego k. 8-10) oraz przesłuchań wnioskodawców i zeznań świadków, pozwala w sposób niebudzący wątpliwości ustalić, że wolą S. S. (1) było przekazanie w całości i nieodpłatnie na rzecz wnioskodawców na zasadzie wspólności ustawo gospodarstwa rolnego o położonego we wsi C. o powierzchni 5,26 ha oznaczonego, jako działka (...) celem uzyskania zaopatrzenia emerytalnego, a wnioskodawcy posiadają przedmiotową nieruchomość nieprzerwanie od 18 grudnia 1978r.

3.  Naruszenie prawa materialnego art. 172 § 1 i 2 k.c. przez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego z powodu błędnego przyjęcia, że okoliczność, iż wnioskodawczym K. M. nabyła do majątku osobistego w drodze dziedziczenia po zmarłym A. S. udział do 1/6 części w prawie własności przedmiotowej nieruchomości uniemożliwia stwierdzenie zasiedzenia tego udziału przez wnioskodawców do wspólności majątkowej, podczas, gdy wspólność małżeńska jest współwłasnością łączną i ma charakter bezudziałowy.

W oparciu o te zarzuty wnieśli o zmianę postanowienia i uwzględnieniu wniosku w całości oraz zasądzenie kosztów postepowania. .

Uczestnicz postępowania T. K., M. B. (2) i K. P. (1) wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

W zakresie rozważań zaś należy podzielić pogląd wyrażony w apelacji, że umowa przekazania własności i posiadania gospodarstwa rolnego zawarta dnia 18 grudnia 1978r. nie mogła skutecznie przenieść na rzecz wnioskodawców udziału do ½ części w prawie własności przedmiotowej nieruchomości. Umowa ta bowiem w zakresie przeniesienia własności nieruchomości rolnej była nieważna w całości.

Umowa przekazania przez jednego ze współwłaścicieli następcy posiadania oraz własności gospodarstwa rolnego stanowiącego współwłasność w częściach ułamkowych, sporządzona przez naczelnika gminy w trybie art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz.U. nr 32, poz. 140) jest nieważna w całości jeżeli na przekazanie nie wyrazili zgody pozostali współwłaściciele tego gospodarstwa (uchwała S.N z dnia 18 stycznia 1989 r., III CZP 108/88).

Ta błędna koncepcja prawna nie ma jednak wpływu na rozstrzygnięcie, gdyż wnioskodawczyni K. M. była współwłaścicielką tego gospodarstwa do 1/6 części z tytułu dziedziczenia po zmarłym A. S. w związku z tym wnioskodawcy zasiadywali udział we współwłasności i nie stosuje się do nich domniemanie o samoistności posiadania, a nie wykazali, że wobec pozostałych współwłaścicieli lub ich następców prawnych demonstrowali, że ich posiadanie ma charakter właścicielski.

W tym zakresie ustalenia Sądu Rejonowego są prawidłowe. Skarżący podnosi w swojej apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zarzut ten nie jest uzasadniony.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału. Sąd Rejonowy dokonując tej oceny nie naruszył reguł oznaczonych w powołanym tu unormowaniu, dającym wyraz obowiązywaniu zasady swobodnej oceny dowodów.

Cechą istotną swobodnej oceny dowodów jest ich bezstronna ocena (por. np. K. Piasecki, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do artykułów 1 – 505 , pod red. K. Piaseckiego, Warszawa 2006, t. I, s. 1026). Takiej właśnie – tj. bezstronnej oceny – dokonał Sąd I instancji.

Wszechstronne rozważenie zebranego materiału oznacza uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności (por. W. Siedlecki, Realizacja zasady swobodnej oceny dowodów w polskim procesie cywilnym, NP. 1966, nr 4, s. 20). Sąd Rejonowy wszechstronnie rozważył zebrany w tej sprawie materiał. Swoje twierdzenia Sąd I instancji przekonująco i należycie uzasadnił.

Należy podkreślić, że okoliczność, że zarówno M. K. jak i S. S. (1) nie dokonywał żadnych czynności, które pozbawiłyby wnioskodawców posiadania nie zwalnia wnioskodawców z obowiązku wykazania, że wobec pozostałych współwłaścicieli demonstrowali oni wolę posiadania całej nieruchomości wyłącznie dla siebie. Okoliczność, że otoczenie, sąsiedzi uważali wnioskodawców za właścicieli tego gospodarstwa rolnego nie wystarczy do przyjęcia, że posiadali oni gospodarstwo samoistnie.

W sytuacji zasiadywania nieruchomości współwłasnej, czyli gdy zasiedzenie biegnie przeciwko pozostałym współwłaścicielom wyłączone jest domniemanie samoistności posiadania przewidziane w art. 339 k.c. Wówczas faktyczne władanie nie jest równoznaczne z jej samoistnym posiadaniem. Nie wystarczy więc wykazać, że posiadało się nieruchomość, że otoczenie traktowało posiadacza za jej właściciela, że zasiadujący czuł się właścicielem całej nieruchomości, opłacał podatki itp. Takie bowiem zachowanie współwłaściciela jest zachowaniem, które nie prowadzi do zasiedzenia, gdyż do takiego zachowania ma prawo każdy współwłaściel, co wynika z art. 206 k.c., który pozwala współwłaścielowi na posiadanie i korzystanie z całej rzeczy (por. Paweł Księżak /w/ Kodeks cywilny. Komentarz pod redakcją Konrada Osajdy, Warszawa 2013 , s. 1078; wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2001 r. III CKN 21/99).

Do zasiedzenia przez współwłaściciela udziału innego współwłaściciela niezbędne jest wyraźne zamanifestowanie zmiany charakteru władztwa, tj. woli władania cum animo rem sibi habendi, w sposób widoczny dla współwłaścicieli i dla otoczenia (por. post. SN z dnia 2.3.2012 r., II CSK 249/11 i postanowienie SN z dnia 29.6.2010 r., III CSK 300/09; postanowienie SN z dnia 11.10.2002 r., I CKN 1009/00)

Tych okoliczności wnioskodawcy nie wykazali.

Odnośnie zarzutu nabycia przez wnioskodawców przez zasiedzeniu udziału K. M. w wysokości 1/6 części, to zakaz ten wynika wprost z art. 121 pkt. 3 k.c.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należało, zgodnie z art. 385 k.p.c. orzec jak w sentencji. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 520 k.p.c.

Henryk Haak Wojciech Vogt Urszula Kowalska – Sip