Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Stanisław Pilarczyk

Protokolant Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014 r. w Kaliszu

odwołania

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 29 kwietnia 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 29 kwietnia 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 29 kwietnia 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 29 kwietnia 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 12 listopada 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 12 listopada 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 12 listopada 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

z dnia 12 listopada 2013 r. Nr (...)/ (...)- (...)

w sprawie przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.o ustalenie podstaw wymiaru składek dot. A. M., M. Ł., B. S., W. W.;

przy udziale zainteresowanych A. M., M. Ł., B. S., W. W.oraz (...)w M.;

1.  Oddala odwołania.

2.  Zasądza od (...) w O. (1)na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.kwotę 13 200 zł. (trzynaście tysięcy dwieście zł.) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  Nie obciąża zainteresowanych A. M., W. W., M. Ł., B. S. oraz (...)w M.kosztami zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż (...)w O. (1)jest zobowiązany do zapłaty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne od podstawy wymiaru powiększonej o przychody uzyskane przez A. M. w wyniku realizacji umowy sporządzonej z (...)w M., w okresie od miesiąca lutego 2007 roku do miesiąca lutego 2012 roku. Szczegółowe wyliczenia podstawy wymiaru składki zawiera wskazana decyzja z dnia 29 kwietnia 2013 roku.

Kolejną decyzją z dnia 12 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż A. M. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...)w O. (1), w ramach zawartej z (...)w M., w okresie od dnia 1 lutego 2006 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku.

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., stwierdził, iż (...)w O. (1)jest zobowiązany do zapłaty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne od podstawy wymiaru powiększonej o przychody uzyskane przez W. W.w wyniku realizacji umowy, sporządzonej z (...) w M.w okresie od lutego 2008 roku do stycznia 2009 roku. Szczegółowe wyliczenia podstawy wymiaru zawiera wskazana decyzja z dnia 29 kwietnia 2013 roku.

Kolejną decyzją z dnia 12 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż W. W.podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu, jako pracownik u płatnika składek (...) w O. (1), w ramach umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych, zawartych z (...)w M., w okresie od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 31 stycznia 2009 roku.

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż (...)w O. (1)jest zobowiązany do zapłaty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne od podstawy wymiaru powiększonej o przychody uzyskane przez B. S. w wyniku realizacji umowy sporządzonej z (...)w M., w okresie od miesiąca lutego 2008 roku do stycznia 2011 roku. Szczegółowe wyliczenia podstawy wymiaru składki zawiera wskazana decyzja z dnia 29 kwietnia 2013 roku.

Kolejną decyzją, z dnia 12 listopada 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż B. S. podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik płatnika składek (...)w O. (1), w ramach umowy na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych, zawartej z (...)w M., w okresie od dnia 1 stycznia 20087 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku.

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż (...)w O. (1)jest zobowiązany do zapłaty składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne od podstawy wymiaru powiększonej o przychody uzyskane przez M. Ł.w wyniku zawartej umowy z (...) w M., w okresie od miesiąca maja 2008 roku do września 2012 roku. Szczegółowe wyliczenia podstaw wymiaru składki zawiera wskazana decyzja z dnia 29 kwietnia 2013 roku.

Kolejną decyzją, z dnia 12 listopada 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., ustalił, iż M. Ł.podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) w O. (1), w ramach zawartej z (...)w M., w okresie od dnia 3 kwietnia 2008 roku.

Odwołania od wszystkich wymienionych decyzji złożył (...)w O. (1). W odwołaniach co do decyzji z dnia 12 listopada 2013 roku podniósł on, iż w decyzjach tych bezpodstawnie uznano, iż powinien on być płatnikiem składek i jest stroną niniejszego postępowania, a jego zdaniem płatnikiem składek, z tytułu zawartych umów cywilnoprawnych, powinien być wyłącznie podmiot wypłacający wynagrodzenie za wykonaną pracę w związku z realizacją tych zawartych umów cywilnoprawnych, a nie może być pracodawca, który nie zawarł tych umów cywilnoprawnych, a wypłaca tylko wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę. Odnośnie decyzji z dnia 29 kwietnia 2013 roku (...)w O. (1)wniósł o zmianę tych decyzji i ustalenie, że przychody uzyskane przez A. M., W. W., B. S. i M. Ł., w wyniku realizacji umowy, sporządzonej z (...)w M., nie stanowią podstawy wymiaru składek, obciążających (...)w O. (1). Skarżący zarzucił, iż organ rentowy nie powinien potraktować odrębnego podmiotu gospodarczego, osoby prowadzącej działalność gospodarczą, jako pracownika w myśl art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, iż ogranicza to swobodę działalności gospodarczej, iż niewłaściwe jest obciążenie (...)w O. (1)składkami na ubezpieczenie społeczne z racji umowy cywilnoprawnej, zawartej przez dwa odrębne podmioty, oraz naruszenie Konstytucji poprzez nałożenie ciężarów na podmiot bez podstawy ustawowej.

Sąd wezwał do udziału w sprawie, jako zainteresowanych, A. M., W. W., B. S., M. Ł.oraz (...)w M.. Zainteresowani poparli odwołanie.

(...)w O. (1), zgodnie z art. 3 ¹ k.p., reprezentowała, zgodnie z udzielonym jej pełnomocnictwem, dyrektor tego Zespołu – R. B..

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył wszystkie odwołania (...) w O. (1)w celu wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił co następuje:

(...)w O. (1) jest wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób i środków majątkowych, utworzonym i utrzymywanym w celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promocji zdrowia, i działa w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30.09.1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej.

Zespół (...)w O. (1) prowadził działalność leczniczą. Zajmuje się także zapewnieniem leczenia szpitalnego. Świadczenia szpitalne są wykonywane całą dobę. Są to kompleksowe świadczenia zdrowotne, polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacji i rehabilitacji, które nie mogą być realizowane w ramach innych stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych lub ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych. Świadczeniami szpitalnymi są także świadczenia udzielone z zamiarem ich zakończenia w okresie nieprzekraczającym 24 godziny, a świadczenia te stanowią działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.

Odwołujący (...)w O. (1)zatrudniał, bądź nadal zatrudnia, na podstawie umowy o pracę między innymi lekarzy A. M., W. W., B. S., M. Ł. (dowód – odpis aktualny z Krajowego Rejestru Sądowego, zeznania zainteresowanej B. S.z dnia 25 marca 2014 roku [00:23:40][00:38:06], zeznania M. Ł.z dnia 25 marca 2014 roku [00:38:06][00:55:52], zeznania A. M.z dnia 25 marca 2014 roku [00:55:16][01:05:50], zeznań W. W.z dnia 25 marca 2014 roku [01:06:16][01:15:33]).

M. Ł.została zatrudniona przez (...)w O. (1)w dniu 28 kwietnia 2006 roku, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, jako młodszy asystent na Oddziale (...) tego Szpitala, i do dnia wydania wyroku była nadal pracownikiem tego (...) (dowód – umowa o pracę M. Ł., k. 16 akt kontroli ZUS).

Zainteresowany A. M.był zatrudniony przez (...)w O. (1)od dnia 1 kwietnia 2001 roku do dnia 31 stycznia 2012 roku, na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy pracując jako ordynator Oddziału Chirurgicznego tego szpitala (dowód – świadectwo pracy A. M., k. 24 akt kontroli ZUS).

Zainteresowana B. S. była zatrudniona w (...)w O. (1)na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, od dnia 1 października 1981 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy, przy czym od dnia 11 października 1995 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku sprawowała funkcję ordynatora (dowód – świadectwo pracy B. S., k. 26 akt kontroli ZUS).

W. W.był zatrudniony przez (...)w O. (1)na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 16 marca 2004 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku, pracując na Oddziale (...) tego Szpitala (dowód – świadectwo pracy W. W., k. 28 i 30 akt kontroli ZUS).

(...) w M.stanowi organizację wpisaną do rejestru krajowego stowarzyszeń i innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Celem zakładu jest prowadzenie działalności leczniczej i świadczenie opieki zdrowotnej nad populacją Gminy M.. Powyższy zakład zatrudnia 2 lekarzy w pełnym wymiarze czasu pracy i 2 w niepełnym wymiarze czasu pracy. Prowadzi dwie poradnie: lekarza rodzinnego i poradnię ginekologiczno-położniczą (dowód – zeznania zainteresowanego K. K.z dnia 25 marca 2014 roku [00:04:58][00:23:39]; wypis z Krajowego Rejestru Sądowego – akta ZUS).

W dniu 31 października 2007 roku, 2 stycznia 2008 roku i 28 grudnia 2010 roku (...)w O. (1)i (...)w M.zawarły umowę o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa. Przyjmujący zamówienie zobowiązał się do realizacji umowy przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje. Udzielającym zamówienia został zobowiązany do zapewnienia aparatury i sprzętu medycznego, leków i materiałów opatrunkowych, środków transportu, pomieszczeń niezbędnych do realizacji umowy. W umowie ustalono także, iż odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych ponoszą solidarnie udzielający zamówienie i przyjmujący zamówienie. Odpłatność za wykonanie czynności ustalono w stawce godzinowej za każdy typ usługi. Celem umowy było zapewnienie świadczenia usług medycznych w (...)w O. (1). Chodziło o zabezpieczenie pomocy medycznej w zakresie usług ginekologii i położnictwa na Oddziale (...)i Poradni (...) (...)w O. (1). Sformułowanie umowy wynikało z tego, iż usługi medyczne muszą być świadczone przez jednostkę zarejestrowaną jako prowadząca usługi medyczne. Szpital miał trudności z obsługą dyżurów, stąd ogłoszono konkurs na jednostkę, która zabezpieczy realizację usług medycznych, rozstrzygnięty na korzyść (...)w M.. Szpital nie miał możliwości zrealizować zadań z uwagi na brak osób do obsadzenia wszystkich dyżurów i z uwagi na zakaz zawierania umów o świadczenie usług przez własnych pracowników. Pracy w nadgodzinach Szpital nie mógł zaplanować. Zawarcie umowy z podmiotem zewnętrznym zapewnić miało pełną obsadę dla wszystkich zadań obciążających (...)w O. (1) (dowód – umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych z dnia 31 października 2007 roku i z dnia 2 stycznia 008 roku i aneks do niej z dnia 28 grudnia 2010 roku).

W dniu 31 stycznia 2006 roku (...)w O. (1)i (...)w M.zawarli umowę o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie chirurgii. Przyjmujący zamówienie Ośrodek (...)w M.zobowiązał się do realizacji umowy przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje. Celem tej umowy było udzielanie przez (...) w M., na rzecz (...)w O. (1), specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie chirurgii na rzecz Oddziału (...)Szpitala oraz według potrzeb w Izbie Przyjęć, a także w ramach konsultacji chirurgicznych na rzecz innych oddziałów szpitalnych (dowód – umowa z dnia 31 stycznia 2006 roku, k. 36 akt kontroli ZUS).

W dniu 31 stycznia 2006 roku (...)w O. (1)i (...)w M.zawarli umowę o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie pediatrii. Przyjmujący zamówienie (...) w M.zobowiązał się do realizacji umowy przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje. Celem tej umowy było udzielanie przez (...) w M., na rzecz (...)w O. (1), specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie pediatrii na rzecz Oddziału (...)tego Zespołu oraz według potrzeb w Izbie Przyjęć i innych oddziałach szpitala (dowód – umowa o świadczenie usług z dnia 31 stycznia 2006 roku, k. 42 akt kontroli ZUS).

Do realizacji powyższej umowy, zawartej z (...)Opieki Zdrowotnej w O. (1), (...)w M., reprezentowany przez lekarza K. K., zawarł w dniu 31 stycznia 2006 roku umowę na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie chirurgii z lekarzem medycyny A. M., prowadzącym (...), na okres od dnia 1 lutego 2006 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku. A. M., w ramach zawartej umowy miał udzielać, w sposób samodzielny, bez nadzoru i kierowania, w (...)w O. (1)specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie chirurgii, na rzecz Oddziału Chirurgicznego tego Zespołu ZOZ (Szpitala) oraz według potrzeb w Izbie Przyjęć, a także, w ramach konsultacji, na rzecz innych oddziałów. Aneksami do powyższej umowy, z dnia 31 stycznia 2006 roku, przedłużono powyższą umowę do dnia 31 stycznia 2012 roku (dowód – umowa z dnia 31 stycznia 2006 roku o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych z zakresu chirurgii wraz z aneksami – akta ZUS).

Podobną umowę, o udzielani specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa, (...)w M.zawarł w dniu 31 grudnia 2007 roku z lekarzem W. W., prowadzącym Indywidualną (...), na okres od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku. W. W., w ramach zawartej umowy, miał udzielać, w sposób samodzielny, bez nadzoru i kierowania, (...) w O. (1)specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa na rzecz Oddziału (...)tego Zespołu (szpitala) oraz według potrzeb w Izbie Przyjęć, a także w ramach konsultacji ginekologiczno-położniczych na rzecz innych Oddziałów Szpitala (dowód – umowa z dnia 31 grudnia 2007 roku, o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa).

Kolejną umowę, o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa, Ośrodek (...)w M.zawarł w dniu 31 grudnia 2007 roku z lekarzem B. S., prowadzącą Indywidualną (...), na okres od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku. B. S., w ramach zawartej umowy, miała udzielać, w sposób samodzielny, bez nadzoru i kierowania, (...)w O. (1), specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa na Oddziale (...)tego Zespołu (Szpitala) oraz według potrzeb w Izbie Przyjęć, a także w ramach konsultacji ginekologiczno-położniczych na rzecz innych Oddziałów Szpitala (dowód – umowa z dnia 31 grudnia 2007 roku zawarta z B. S. na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii i położnictwa – akta ZUS).

Kolejną umowę o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie pediatrii (...)w M.zawarł w dniu 31 grudnia 2007 roku z lekarzem M. Ł., prowadzącą Indywidualną (...), na okres od dnia 3 kwietnia 2008 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku. M. Ł., w ramach zawartej umowy, miała udzielać, w sposób samodzielny, bez nadzoru i kierowania, (...)w O. (1)specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie pediatrii na rzecz Oddziału (...) tego Zespołu (Szpitala) oraz według potrzeb w Izbie Przyjęć i innych Oddziałach Szpitala. Aneksem z dnia 27 lutego 2012 roku umowę, zawartą w dniu 31 grudnia 2007 roku, przedłużono do dnia 31 grudnia 2013 roku (dowód – umowa z dnia 31 grudnia 2007 roku na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych w zakresie pediatrii oraz aneks z 27 lutego 2012 roku – akta ZUS).

Realizacja umowy odbywała się w następujący sposób. Osoby kierujące poszczególnymi oddziałami (...), (...)oraz (...)ustalały grafik dyżurów na soboty, niedziele i święta oraz na dyżury popołudniowe i nocne w dni powszednie, osób, które miały pełnić dyżury na poszczególnych oddziałach. Na powyższy grafik byli wpisywani zainteresowani A. M., M. Ł., W. W.i B. S.. Po zakończeniu danego miesiąca lista pełnionych dyżurów przez zainteresowanych lekarzy w (...)w O. (1)była przekazywana do (...)w M.. W oparciu o tą listę (...)w M.wystawiał (...)w O. (1)fakturę za określone prace w danym miesiącu. Szpital uiszczał należność za te prace (...) w M., ten zaś uiszczał wynagrodzenie zainteresowanym lekarzom A. M., M. Ł., W. W.i B. S.. Z tytułu zawartych umów z (...)w O. (1), (...)w M.nie uzyskiwał żadnego zysku, dla zainteresowanych lekarzy był to dodatkowy przychód poza stosunkiem pracy, a dla Szpitala – znalezienie pracownika do pracy dodatkowej. Od przychodu uzyskiwanego przez zainteresowanych lekarzy, z tytułu zawartych umów z (...)w M., nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne (dowód – kserokopie rachunków wystawionych przez (...)w M., k. 49-292 akt kontroli ZUS, zeznania zainteresowanej B. S.z dnia 25 marca 2014 roku [00:23:40][00:38:06], zeznania M. Ł.z dnia 25 marca 2014 roku [00:38:06][00:55:52], zeznania A. M.z dnia 25 marca 2014 roku [00:55:16][01:05:50], zeznania W. W.z dnia 25 marca 2014 roku [01:06:16][01:15:33], zeznania K. K.z dnia 25 marca 2014 roku [00:04:42][00:23:40]).

Organ rentowy sporządził szczegółowe zestawienie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z uwzględnieniem przychodów uzyskanych przez zainteresowanych A. M., M. Ł., W. W.i B. S., z tytułu zawartych umów o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych z (...)w M., a ustalone podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia nie były kwestionowane przez (...)w O. (1)ani przez zainteresowanych w sprawie (dowód – zestawienie podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie społecznie i zdrowotne, k. 299-318 akt kontroli ZUS, zestawienie przychodów z tytułu zawartych umów na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych uzyskanych przez zainteresowanych A. M., M. Ł., W. W.i B. S., k. 318-328 akt kontroli ZUS).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku, o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 roku poz. 1442 j.t.), zwanej dalej ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. W myśl natomiast art. 8 ust. 2a tejże ustawy za pracownika, w rozumieniu ustawy uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje prace na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pracownicy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu. Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 cytowanej wyżej ustawy, każda osoba, objęta obowiązkowo ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, a obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych pracowników należy do płatnika składek.

W myśl art. 4 pkt. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnikiem składek w stosunku do pracowników jest pracodawca. Zgodnie również z art. 17 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe pracowników, obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w całości płatnicy składek. Natomiast w myśl art. 18 ust. 1 i 1a i art. 20 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe pracowników jest przychód, o którym mowa w art. 4 pkt. 9 tejże ustawy. W przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, od której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło.

W myśl art. 4 pkt. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za przychód rozumie się przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, między innymi z tytułu zatrudnienia. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 roku poz. 361 j.t.) za przychody ze stosunku pracy uważa się między innymi wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop.

Natomiast w myśl art. 83 ust. 1 cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw, dotyczących zgłaszania do ubezpieczenia społecznego.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, a w szczególności art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należy stwierdzić, iż pojęcie pracownika, na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, różni się od definicji pracownika wskazanego art. 2 k.p. Na gruncie ubezpieczeń społecznych pojęcie pracownika jest szersze i obejmuje również takie osoby, które świadczą pracę na rzecz swojego pracodawcy, chociaż formalnie związane są umową cywilnoprawną z osobą trzecią.

W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 roku (II UZP 6/09, OSNP 2010/3-4/46) podniesiono, iż przepis art. 8 ust. 2a, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych umów prawa cywilnego, przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą, jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jest to, że – będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą – jednocześnie świadczy, na jego rzecz, pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą. W konsekwencji, nawet, gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę o dzieło z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy). Można też wskazać, że art. 8 ust. 2a dotyczy z reguły takiej pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy, która mogłaby być świadczona przez jej wykonawcę w ramach stosunku pracy z tym pracodawcą, z tym że musiałby on wówczas przestrzegać przepisów o godzinach nadliczbowych, powierzeniu pracownikowi do wykonywania pracy innej niż umówiona (art. 42 § 4 k.p.) i innych ograniczeń i obciążeń wynikających z przepisów prawa pracy.

Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 24 września 2013 roku (III AUa 304/13, Lex nr 1369209) podnosząc, iż „konstrukcja art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych opiera się na szerszym rozumieniu pojęcia pracownika dla celów ubezpieczeniowych, niż jest ono rozumiane w prawie pracy (art. 2 i 22 k.p.). Nie ulega przy tym wątpliwości, iż wprowadzenie przedmiotowego przepisu było pewną reakcją ustawodawcy na pojawiające się szerokie zjawisko zawierania przez szpitale, ze swoimi pracownikami, także umów cywilnoprawnych, w których obowiązki pracownika w istocie nie różnią się treścią od tych, które wykonują oni w ramach stosunku pracy. Wprawdzie cywilnoprawny charakter tych umów w istotnym zakresie powoduje utratę przez te osoby uprawnień gwarantowanych im w przepisach prawa pracy (np. w zakresie czasu pracy), ale nie wyklucza to, a co więcej zdaje się tym bardziej uzasadniać ingerencję ustawodawcy w takie umowy, w celu ochrony praw ubezpieczonych i samego systemu ubezpieczeń. Brak reakcji ustawodawcy mógłby bowiem w istocie spowodować istotne zmniejszanie się środków wpływających do systemu z tytułu składek”.

Skoro osoby, o których mowa w cytowanym wyżej art. 8 ust. 2a, o systemie ubezpieczeń społecznych, są pracownikami, to takie osoby podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu, tak jak pracownicy i powinni być zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010 roku (I UK 259/09, Lex nr 585727) podniesiono, iż „skutkiem uznania osoby, wskazanej w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z 1998 roku, za pracownika jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi, tak jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Podobny pogląd zawarto w cytowanej wyżej Uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 roku (II UZP 6/09). Podobny pogląd zawarty jest również w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 roku (III UK 22/11, OSNP 2012/21-22/266) gdzie stwierdzono, iż „pracodawca (w rozumieniu art. 3 k.p.) jest z mocy art. 4 pkt. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst Dz. U. z 2009 roku Nr 2005, poz. 1585 ze zmianami) płatnikiem składek pracowników pozostających z nim w stosunku pracy i jednocześnie wykonujących na jego rzecz pracę w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z osobą trzecią (art. 8 ust. 2a tej ustawy)”.

Identyczne stanowisko zawarł również Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 6 czerwca 2013 roku (III AUa 1923/12, Lex nr 1335641), gdzie podkreślono, iż podstawowym „skutkiem uznania osoby, wskazanej w art. 8 ust. 2a, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi, tak jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), zaś pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę, w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy, na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Teza ta jest aktualna także w stosunku do pracowników wykonujących taką pracę na podstawie umowy zlecenia”.

W niniejszej sprawie zainteresowani w sprawie A. M., W. W., Barbara Skibińska, M. Ł., będąc pracownikami (...)w O. (1), zawarli umowy cywilnoprawne – umowy o udzielanie specjalistycznych usług zdrowotnych z (...)w M.i w ramach tych umów wykonywali pracę na rzecz swojego pracodawcy (...)w O. (1). Tak więc w świetle poczynionych rozważań i ustaleń faktycznych są oni pracownikami z tytułu pracy wykonywanej w związku z zawartą umową o udzielanie specjalistycznych usług zdrowotnych i powinni być zgłoszeni do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego przez (...)w O. (1).

Tak więc zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 12 listopada 2013 roku, gdzie stwierdzono, iż zainteresowani A. M., W. W., B. S. i M. Ł.podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu, jako pracownicy (...)w O. (1), w ramach zawartych umów o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych, zawartych z (...)w M., mają swoje uzasadnienie prawne i faktyczne, a zaskarżone decyzje organu rentowego należy uznać za trafne, a odwołanie (...)w O. (1)– za niezasadne.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 18 czerwca 2013 roku (III AUa 410/13, Lex nr 1353921) oraz w wyroku z dnia 4 kwietnia 2013 roku (III AUa 32/13, Lex nr 1306039) podniesiono, iż „podstawowym skutkiem uznania osoby, wskazanej w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalno-rentowym, chorobowym i wypadkowym, tak jak pracownika na podstawie art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek, zgodnie z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Skoro zatem płatnik składek nie dopełnił tego obowiązku, to organ rentowy, w trybie art. 83 § 1 pkt. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w pierwszej kolejności powinien wydać decyzję o objęciu zainteresowanego obowiązkiem ubezpieczenia społecznego u tego płatnika składek, tak jak pracownika z tytułu umowy zlecenia zawartej przez niego z osobą trzecią, a świadczonej w istocie na rzecz swojego pracodawcy”.

Sąd Okręgowy w całości podziela to stanowisko Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie, czego konsekwencją były prawidłowe decyzje organu rentowego z dnia 12 listopada 2013 roku, odnośnie zainteresowanych A. M., W. W., B. S. i M. Ł..

W uzasadnieniu cytowanej wyżej Uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 roku (II UZP 6/09) podniesiono, iż „podstawowym skutkiem uznania osoby, wskazanej w art. 8 ust. 2a za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowym, tak jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Jest on także zobowiązany obliczać, rozliczać i przekazywać składki co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Ponadto, płatnicy składek w stosunku do pracownika, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych, przekazują do Zakładu (art. 17 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Dalej Sąd Najwyższy rozważał kto jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz pracodawcy, w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z osobą trzecią, to jest czy płatnikiem tych składek jest osoba trzecia, czy pracodawca. Sąd Najwyższy podniósł, iż „zważywszy, że w stosunku do pracownika płatnikiem składek jest pracodawca (art. 4 pkt. 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a art. 8 ust. 2a rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy, naturalne i zgodnie z wykładnią literalną tego przepisu jest uznanie, że także w zakresie tej sfery aktywności należy go uznać, na potrzeby ubezpieczeń społecznych, za pracownika tego właśnie pracodawcy. Za taką wykładnią przemawia także art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, według którego, w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Z przepisu tego wynika logicznie, że płatnikiem jest pracodawca, a przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jedynie ‘uwzględnia się’ w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy. Pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, powinien więc zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy. Wniosek powyższy nie budzi wątpliwości w przypadku pracownika, z którym sam pracodawca zawarł umowę cywilnoprawną, w sytuacji określonej w art. 8 ust. 2a. W takim przypadku uznanie pracodawcy za płatnika składek jest oczywiste i zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z ustawy systemowej, że płatnikiem składek jest podmiot, będący stroną stosunku, uzasadniającego objęcie obowiązkiem ubezpieczenia – pracodawca, zleceniodawca. Takie rozwiązanie wydaje się również uzasadnione w sytuacji, gdy umowa cywilnoprawna została zawarta z innym podmiotem (osobą trzecią), lecz praca w jej ramach jest wykonywana na rzecz pracodawcy. Przemawiają za nim argumenty już wyżej podniesione, a ponadto to, że obowiązki płatnika powinny obciążać podmiot, na rzecz którego praca, w ramach umowy cywilnoprawnej, jest faktycznie świadczona, i który w związku z tym uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy. Należy zatem brać pod uwagę, że wskazanej w art. 18 ust. 1a operacji uwzględnienia w podstawie wymiaru składek, z tytułu stosunku pracy przychodu uzyskiwanego z tytułu umowy cywilnoprawnej, nie jest w stanie wykonać osoba trzecia, będąca zamawiającym (zlecającym) w umowie cywilnoprawnej zawartej z pracownikiem. Teoretycznie może ona nawet nie wiedzieć, iż zleceniobiorca (przyjmujący zlecenie) jest pracownikiem podmiotu, dla którego świadczy usługi (wykonuje dzieło) w ramach własnej umowy. Wobec tego należy przyjąć, że pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy”.

Identyczny pogląd zawarł Sąd Najwyższy w cytowanym wyżej wyroku z dnia 22 lutego 2010 roku (I UK 259/09), gdzie w uzasadnieniu tego wyroku podniesiono, iż podstawowym skutkiem uznania osoby, wskazanej w art. 8 ust. 2a, za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi, tak jak pracownika (art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zważywszy, że w stosunku do pracownika płatnikiem składek jest pracodawca (art. 4 pkt. 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a art. 8 ust. 2a rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy, naturalne i zgodne z wykładnią literalną tego przepisu jest uznanie, że także w zakresie tej sfery aktywności należy go uznać, na potrzeby ubezpieczeń społecznych, za pracownika tego właśnie pracodawcy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 roku, II UZP 6/09).

Pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, z tytułu stosunku pracy, powinien więc zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy. Takie rozwiązanie wydaje się również uzasadnione w sytuacji, gdy umowa cywilnoprawna została zawarta z innym podmiotem (osobą trzecią), lecz praca w jej ramach jest wykonywana na rzecz pracodawcy. Stosownie do art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jedynie „uwzględnia się” w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy. Pracodawca może więc dokonać potrącenia ze środków pracownika uzyskanych przez niego.

Identyczne stanowisko zajął również w tej kwestii Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 października 2013 roku (III AUa 216/13, Lex nr 1388829), gdzie podniesiono, iż pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, z tytułu stosunku pracy, powinien zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy.

W niniejszej sprawie, jak wynika z cytowanych wyżej przepisów i przyjętych ustaleń faktycznych oraz stanowiska judykatury, które Sąd Okręgowy w całości podziela, pracodawca, czyli (...)w O. (1), wobec treści art. 18 ust. 1a cytowanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, powinien w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe, zdrowotne zainteresowanych A. M., W. W., B. S.i M. Ł., uwzględnić również przychód uzyskany przez te osoby z zawartych umów o udzielenie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych z (...)w M.. (...)w O. (1), jako pracodawca zainteresowanych wyżej lekarzy, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy, powinien zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy. Podkreślić należy, że zainteresowani w sprawie lekarze A. M., W. W., B. S. i M. Ł., świadcząc pracę zarówno na podstawie umowy o pracę jak i na podstawie umowy cywilnoprawnej, wykonywali te same obowiązki lekarza, na tych samych oddziałach, a zdaniem Sądu Okręgowego zawarcie umów pomiędzy (...)Opieki Zdrowotnej w O. (1)a (...)w M., na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych, zwalniały odwołujący Szpital od wypłacania dodatków do wynagrodzeń zainteresowanych lekarzy w sprawie, uciążliwości związanych z planowaniem i rozliczaniem ich czasu pracy, jak i zwalniały odwołujący (...)od opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od przychodów uzyskanych z tytułu zawartej umowy cywilnoprawnej przez zainteresowanych lekarzy.

Ustosunkowując się do zarzutu odwołującego (...) w O. (1)co do trudności uzyskania danych, co do ustalenia wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, przy uwzględnianiu wysokości przychodu pracownika z tytułu umowy cywilnoprawnej, zawartej z osobą trzecią, Sąd Najwyższy w uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku z dnia 19 października 2011 roku (III UK 22/11) podniósł, iż w doktrynie pojawiły się głosy na temat celowości zamieszczania w umowie, łączącej pracodawcę z osobą trzecią (zleceniodawcą pracownika), klauzul dotyczących przepływu informacji na temat przychodów pracownika i możliwości występowania pracodawcy na drogę sądową z powództwem o nakazanie osobie trzeciej określonego zachowania lub do organu rentowego o przeprowadzenie stosownego postępowania kontrolnego dla ustalenia wysokości podstawy wymiaru składek takiego pracownika. Dalej Sąd Najwyższy podniósł, powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2002 roku (I PKN 267/01, OSNP 2004 nr 6 poz. 99), iż pracodawca ma prawo domagania się od pracownika danych odnośnie jego wynagrodzeń, uzyskiwanych w ramach umów cywilnoprawnych w ramach trójstronnego stosunku ubezpieczeń społecznych, łączącego ubezpieczonego, płatnika składek oraz organ rentowy. Funkcjonowanie tego stosunku wiąże się między innymi ze spełnieniem przez płatnika nałożonych nań przez ustawodawcę zadań, w zakresie obliczania i opłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia pracownika, także pracownika o jakim mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Odnośnie zarzutu odwołującego, co do naruszenia kodeksu postępowania administracyjnego, to należy podnieść, iż w judykaturze jest jednolity pogląd, iż w postępowaniu przed sądem powszechnym, wywołanym wniesieniem odwołania, nie podlegają ocenie wady postępowania administracyjnego, a więc przedmiotem oceny nie są naruszenia kodeksu postępowania administracyjnego. Postępowanie sądowe, w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, obejmuje swym zakresem ustalenia wad wynikających z naruszeń przepisów prawa materialnego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 czerwca 2011 roku, II GSK 454/11, Lex nr 1083300).

Sąd oddalił wniosek odwołującego (...)w O. (1)o zawieszenie postępowania w sprawie, ze względu na złożenie do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W.wniosku o stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji odnośnie zainteresowanych M. Ł., A. M., B. S. i W. W., gdyż skoro postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obejmuje tylko ustalenie wad wynikających z naruszenia prawa materialnego, to rozstrzygnięcie kwestii nieważności zaskarżonych decyzji nie ma bezpośredniego wpływu na niniejsze postępowanie.

Odnośnie zarzutów (...)w O. (1), iż zainteresowani lekarze A. M., W. W., B. S. i M. Ł.nie mogą być traktowani jak pracownicy, gdyż są podmiotami gospodarczymi, to należy podnieść, iż lekarze ci, podpisując umowy o udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych z (...)w M., podpisywały je jako osoby fizyczne, a nie podmioty gospodarcze prowadzące działalność gospodarczą.

Wysokość przychodów uzyskiwanych przez zainteresowanych lekarzy A. M., W. W., B. S. i M. Ł., w związku z zawartymi przez tych lekarzy umowami na udzielanie specjalistycznych świadczeń zdrowotnych z (...)w M.i pracą świadczoną na rzecz (...)w O. (1), w ramach tych umów cywilnoprawnych, organ rentowy wyliczył na podstawie rachunków sprzedaży, wystawionych przez (...)w M. (...)w O. (1), gdzie z tych rachunków jednoznacznie wynikało w jakiej wysokości osiągali przychody za dany miesiąc zainteresowani lekarze. Wyliczenie to jest prawidłowe i nie ma podstaw do jego kwestionowania, tym bardziej, iż w odwołaniu nie przedstawiono w tym zakresie żadnych zarzutów, a (...)wypłacał te należności nigdy ich nie kwestionując.

Tak więc należy stwierdzić, iż wszystkie zaskarżone decyzje organu rentowego z dnia 29 kwietnia 2013 roku i z dnia 12 listopada 2013 roku sąd prawidłowe, mające swe uzasadnienie faktyczne i prawne i dlatego, zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzeczono o oddaleniu odwołań, co znalazło odzwierciedlenie w pkt. 1 wyroku.

W niniejszej sprawie, na podstawie art. 219 k.p.c., połączono do wspólnego rozpoznania odwołania od 8 decyzji. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2009 roku (III PZ 5/09, Lex nr 551888) połączenie spraw do jednoczesnego rozpoznania, w trybie art. 219 k.p.c., ma jedynie charakter techniczny, nie oznacza powstania jednej, nowej sprawy, a każda sprawa zachowuje samodzielność, wymagającą odrębnego rozstrzygnięcia. Wprawdzie sąd wydaje jeden wyrok, ale zawierający rozstrzygnięcie co do każdej z połączonych spraw z osobna, a zamieszczenie rozstrzygnięcia w jednym wyroku (wyrok łączny) nie niweczy samodzielności połączonych spraw. Stąd też obliczenie wartości przedmiotu sporu (a następnie zaskarżenie apelacją lub skargą kasacyjną) musi nastąpić oddzielnie dla każdej z tak połączonych spraw.

Składki na ubezpieczenia społeczne nie są świadczeniami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego, lecz świadczeniem na to ubezpieczenie. Uznać należy, że wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego przez sądem I instancji jest uzależnione od wartości przedmiotu sporu (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24 września 2012 roku, III AUz 164/12, Lex nr 1220520; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 sierpnia 2012 roku, III AUz 69/12, Lex nr 1216391). To stanowisko zostało podzielone przez Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 7 maja 2013 roku (I UZP 1/13, OSNP 2013/23-24/280), gdzie podniesiono, iż „w sprawie, z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczących odwołania od decyzji organu rentowego, stwierdzającej zobowiązanie do zapłaty składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i odsetek za zwłokę w określonych w decyzji kwotach, wynagrodzenie pełnomocnika, będącego radcą prawnym, powinno być ustalone na podstawie § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców pranych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zmianami).

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, określoną w art. 98 k.p.c. oraz § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku, w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku poz. 490 j.t.), Sąd zasądził od (...) w O. (1)na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., kwotę 13 200 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 roku (I UZ 47/11, Lex nr 1215612) podniesiono, iż „zwrot kosztów zastępstwa procesowego, orzekany zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania (art. 98 k.p.c.), służy przede wszystkim ochronie interesów majątkowych drugiej strony przez zrekompensowanie wydatków poniesionych przez nią w celu ochrony swoich praw. Brak jest racjonalnych podstaw, by strona, na której rzecz zapadło rozstrzygnięcie, musiała samodzielnie pokryć koszty swojego udziału w sprawie”.

W niniejszej sprawie przedmiotem sporu była podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a konsekwencją ustalenia tej podstawy będzie stanowiło konieczność uiszczenia przez (...)w O. (1) stosownych składek na ubezpieczenie społeczne. A więc wartość przedmiotu sprawy w niniejszej sprawie będą składki na ubezpieczenie społeczne, jakie powinien uregulować (...)w O. (1).

Zgodnie z przedstawionymi wyliczeniami składek na ubezpieczenie społeczne, jakie przedstawił organ rentowy (k. 81-85, 93-95 akt sądowych) w stosunku do:

a)  zainteresowanego A. M. wartość przedmiotu sprawy (wysokość składek na ubezpieczenie społeczne, jakie powinien uiścić (...)w O. (1)) wynosi 146 668,69 zł., a więc wynagrodzenie radcy prawnego, reprezentującego organ rentowy, wynosi 3 600 zł.;

b)  zainteresowanego W. W. wartość przedmiotu sprawy (wysokość składek na ubezpieczenie) wynosi 12 278,69 zł., a więc wynagrodzenie radcy prawnego, reprezentującego organ rentowy, wynosi 2 400 zł.;

c)  zainteresowanej M. Ł. wartość przedmiotu sprawy (wysokość składek na ubezpieczenie) wynosi 58 369,64 zł., a więc wynagrodzenie radcy prawnego, reprezentującego organ rentowy, wynosi 3 600 zł.;

d)  zainteresowanej B. S. wartość przedmiotu sprawy (wysokość składek na ubezpieczenie) wynosi 68 628 zł., a więc wynagrodzenie radcy prawnego, reprezentującego organ rentowy, wynosi 3 600 zł..

Gdy zatem zsumujemy te wszystkie kwoty, to łączne wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego wynosi 13 200 zł. i dlatego taką kwotę zastępstwa procesowego zasądzono od (...) w O. (1)na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O.

Sąd nie znalazł podstaw aby na podstawie art. 102 k.p.c. zwolnić (...) od ponoszenia kosztów postępowania w sprawie, to jest kosztów związanych z wynagrodzeniem pełnomocnika organu rentowego.

W orzecznictwie sądowym podnosi się, iż sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona nie byłaby ponieść kosztów, nie stanowi podstawy zwolnienia na podstawie art. 102 k.p.c. od obowiązków zwrotu kosztów przeciwnikowi (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 listopada 2013 roku, I ACa 672/13, Lex nr 1394250). Natomiast w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 września 2013 roku (I ACa 466/13, Lex nr 1372329) podniesiono, iż „przepis art. 102 k.p.c. ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on jednak pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, Sądowi”.

Na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył zainteresowanych A. M., W. W., M. Ł., B. S.oraz (...) w M.kosztami postępowania, gdyż ci zainteresowani byli wezwani do udziału w sprawie z urzędu i nie mieli wpływu na złożenie odwołania przez (...)w O. (1). W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2013 roku (V CZ 89/12, Lex nr 1331384) podniesiono, iż art. 102 k.p.c. jest przejawem tak zwanego prawa sędziowskiego i może być stosowany wówczas, kiedy okoliczności konkretnej sprawy dają po temu podstawy. Jego celem jest zapobieżenie wydania orzeczenia o kosztach procesu, które byłoby niesprawiedliwe.