Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Romuald Kompanowski

Protokolant Anna Werner-Dudek

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2013 r. w Kaliszu

skargi J. K. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 3 lutego 2012r. sygn. akt VU 2216/11

w przedmiocie odwołania J. K.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 12 października 2011r. Nr E(...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wypłatę emerytury

1.  Wznawia postępowanie w sprawie VU. 2216/11 Sądu Okręgowego w Kaliszu.

2.  Oddala skargę o wznowienie postępowania.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wstrzymał J. K.z urzędu wypłatę emerytury od dnia 1 października 2011 r.

Od decyzji powyższej ubezpieczona odwołała się do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu, który wyrokiem z dnia 3 lutego 2012 r. odwołanie oddalił. Wyrok ten uprawomocnił się, gdyż żadna ze stron nie złożyła od niego apelacji.

Skargą z dnia 6 grudnia 2012 r. J. K. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego wspomnianym wyrokiem i jego zmianę poprzez uchylenie decyzji ZUS z dnia 12.10.2011 r. i wypłatę zaległych świadczeń emerytalnych należnych za okres od dnia zawieszenia wypłaty emerytury wraz z należnymi odsetkami, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r., który orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych w związku z art. 103a ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w zakresie w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Organ rentowy pozostawił sądowi do rozstrzygnięcia powyższą skargę.

Sąd ustalił i zważył co następuje.

Skarga o wznowienie postępowania nie jest zasadna, gdyż J. K. nie mieści się grupie osób, co do których Trybunał Konstytucyjny uznał niekonstytucyjność zakwestionowanego przepisu aty.103a cyt ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

J. K. urodzona (...) wniosek o emeryturę wcześniejszą złożyła w dniu 13 października 2008 r. Od dnia 16 listopada 1978 r. była nieprzerwanie zatrudniona w (...) w K..

Decyzją z dnia 2 grudnia 2008 r. przyznano jej emeryturę od dnia 1 października 2008 r. tj. od miesiąca złożenia wniosku, z tym, że równocześnie zawieszono jego wypłatę z uwagi na to, że kontynuowała zatrudnienie. Jednocześnie poinformowano ją, że w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca była wykonywana bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury.

(decyzja k 172 akt ZUS)

Następnie po zmianie stanu prawnego i zlikwidowaniu wymogu rozwiązania stosunku pracy - na wniosek J. K. z dnia 28.01.2009 r. decyzją z dnia 5.02.2009 r. ZUS wznowił wypłatę świadczenia, mimo, że zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy trwało nieprzerwanie. (decyzja k 182 akt ZUS).

Po kolejnej zmianie stanu prawnego od 1.10.2011r., kiedy to powrócono do wymogu rozwiązania stosunku pracy przez emeryta pobierającego świadczenie w obniżonym wieku, decyzją z dnia 12.10.2011r. organ rentowy wstrzymał wypłatę emerytury.

Sąd Okręgowy w Kaliszu rozpoznając odwołanie od tej decyzji w sprawie VU 2216/11uznał wniesione odwołanie za bezzasadne, oddalając je wyrokiem z dnia 3 lutego 2012 r. Uzasadnienie orzeczenia wprawdzie nie zostało sporządzone, ale z okoliczności sprawy wynika, iż rozstrzygnięcie to zostało oparte na treści art. 103 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. nr 153 poz.1227)

Zgodnie z tym przepisem prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Powyższy przepis został wprowadzony art. 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 257 poz.1726) i wszedł w życie z dniem 1 maja 2011 r., przy czym zgodnie z zapisem art. 28 cyt. ustawy do emerytur i rent przyznanych przed dniem wejścia w życie ustawy przepis ustawy (ujętej w art. 6 i 18) miał zastosowanie poczynając od 1 października 2011 r.

Projekt noweli ustalał bowiem obowiązywanie zmiany powyższej regulacji prawnej od dnia 01.10.2011r. z powołaniem się na potrzebę solidarnej decyzji pracownika i pracodawcy odnośnie kontynuacji zatrudnienia w sytuacji uzyskania prawa do emerytury oraz czasu wystarczającego na dostosowanie się stron stosunku pracy do nowej sytuacji.

Tożsame rozwiązanie ustawowe obowiązywało już w okresie od dnia 1 lipca 2000 r. do dnia 7 stycznia 2009 r. (art. 103 ust.2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS), odnośnie którego zgodności z ustawą zasadniczą pozytywnie wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 lutego 2006 r. SK 45/04.

Kwestie te rozstrzygał także Sąd Najwyższy w uchwale Składu siedmiu sędziów z dnia 10 listopada 2004 r. II UZP 9/04 OSNP 2005/3/41, podsumowującej wcześniejszy nurt orzecznictwa, podkreślając tam iż w dotychczasowym orzecznictwie wyrażono(...) pogląd, że zawieszenie prawa do emerytury w przypadku pozostawania w stosunku pracy jest funkcjonalnie uzasadnione. Sąd Najwyższy podkreślał, że zasadą jest, iż pracownikowi, który nabył prawo do emerytury przysługuje jedno świadczenie - albo emerytura z ubezpieczenia społecznego albo wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia.

Uznano, że powyższe rozwiązanie ma też oparcie w art. 67 ust. 1 Konstytucji, wiążącym z osiągnięciem wieku emerytalnego powstanie prawa do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa. Pracownik, który osiągnął wiek emerytalny może więc wybrać albo status emeryta, albo zachować - pomimo nabycia prawa do emerytury - status pracowniczy. Nie może jednak łączyć bez ograniczeń statusu emeryta i pracownika, a więc otrzymywać równocześnie świadczenia z tytułu utraty zdolności do dotychczasowej pracy (osiągnięcie wieku emerytalnego jest bowiem uznawane za równoznaczne z utratą zdolności do zarobkowania własną pracą) i wynagrodzenia z tytułu kontynuowania zatrudnienia, do wykonywania którego pracownik utracił zdolność. Z omawianego przepisu ustawy emerytalnej nie tyle wynika obowiązek rozwiązania stosunku pracy przez pracownika, który nabył prawo do emerytury, ile obowiązek dokonania przez niego wyboru, czy decyduje się na emeryturę, czy też na pozostawanie w stosunku pracy, a jego istotą jest wyeliminowanie równoczesnego pobierania dwu świadczeń - emerytury i wynagrodzenia za pracę w pełnej wysokości. Zmodyfikowanie zasad zawieszalności prawa do świadczeń z uwagi na pogarszającą się sytuację społeczno - gospodarczą, w tym wzrost stopy bezrobocia i jego coraz częściej strukturalny charakter oraz postępujące ubóstwo, nie narusza więc wyrażonej w art. 2 Konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Problematyka rozumienia art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach, jego zakresu podmiotowego oraz granic stosowania była przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego także w innych orzeczeniach. m.in. w wyroku z dnia 30 lipca 2003 r., II UK 363/02 (niepublikowanym), gdzie wyrażano podobny pogląd.

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r. w sprawie K2/12 uznał jednak, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodany przez art. 6 pkt. 2 ustawy z 16 grudnia2010r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 konstytucji.

Podstawowy problem w rozpatrywanej sprawie dotyczył oceny, czy ustawodawca, rozciągając obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji prawa do emerytury - na osoby, które skutecznie nabyły i zrealizowały to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r., nie naruszył zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. W tym okresie bowiem treścią ryzyka emerytalnego było wyłącznie osiągnięcie wieku emerytalnego (i stażu ubezpieczeniowego) co oznacza, że realizacja świadczenia następowała niezależnie od dalszego zatrudnienia.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13. Listopada 2012 r. nie ma – wbrew przekonaniu skarżącej odniesienia do jej sytuacji.

Prawo do emerytury wcześniejszej nabyła bowiem w 2008 r. kiedy obowiązywał wymóg rozwiązania stosunku pracy z wszystkimi pracodawcami, na rzecz których wykonywana była praca. Ponieważ stosunek pracy trwał nieprzerwanie wypłata świadczenia była od początku zawieszona, a o zasadach zawieszalności i wymogach koniecznych do podjęcia wypłaty informowano szczegółowo w decyzji. Składając wniosek o świadczenie, skarżąca świadoma była więc, że dopóki będzie kontynuować dotychczasowe zatrudnienie emerytury nie będzie pobierała. O podjęcie wypłaty świadczenia zwróciła się do ZUS natychmiast po zmianie stanu prawnego, bez zmiany sytuacji pracowniczej. Powrót przez ustawodawcę do poprzedniego rozwiązania wprawdzie pogorszył jej sytuację zmuszając do dokonania wyboru życiowego w kwestii kontynuowania zatrudnienia, ale de facto przeniósł ją do sytuacji pierwotnej. Trudno więc w takim przypadku mówić o utracie zaufania do państwa, które tylko przejściowo wprowadziło korzystniejsze rozwiązanie.

Trybunał Konstytucyjny zresztą w powołanym orzeczeniu, jednoznacznie wypowiedział się, że zakwestionowane przepisy są niekonstytucyjne tylko w odniesieniu do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r. bez konieczności rozwiązania stosunku pracy.

Bez konieczności rozwiązania stosunku pracy prawo do emerytury nabywały osoby o określonym wieku emerytalnym i stażu ubezpieczeniowy tylko w przedziale czasowym od dnia 9 stycznia 2009 r. do dnia 31.12.2010 r. Wszystkich emerytów przed i po tym okresie obowiązywał już wymóg rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawca.

Zgodnie z art. 401 ¹kpc można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Skarga oparta była więc na ustawowej podstawie wznowienia co skutkowało wydanie rozstrzygnięcia jak w punkcie 1 wyroku.

W odniesieniu do merytorycznej zasadności skargi, brak podstaw do przyjęcia, że wyrok z dnia 3 lutego 2012 r. oparty był na niekonstytucyjnym przepisie.

Skarga o wznowienie postępowania podlegała więc oddaleniu i zgodnie z art. 412§ 2 k.p.c. orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.