Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

POSTANOWIENIE

Dnia 10 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Janusz Roszewski (spr.)
Sędziowie:	SSO Henryk Haak SSO Paweł Szwedowski
Protokolant:	st. sekr. sąd. Jolanta Bąk

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2014 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

z udziałem H. G.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 2 grudnia 2013r. sygn. akt I Ns 569/12

p o s t a n a w i a:

oddalić apelację.

Sygn. akt II Ca 67/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu ustanowił na rzecz wnioskodawcy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oraz każdoczesnego jego następcy prawnego, który przejmie przedsiębiorstwo uczestnika w zakresie dostarczania energii według prawa energetycznego, na nieruchomości zabudowanej obejmującej działkę o nr ewidencyjnym 181 o pow. 0.1600ha, położnej w miejscowości K. w gminie C., dla której Sąd Rejonowy w Kaliszu prowadzi księgę wieczystą (...), służebność przesyłu polegającą na prawie swobodnego dostępu i dojazdu do gazociągu średniego ciśnienia PE Dn 63 wraz z przyłączem gazu, posadowionego na tej nieruchomości w celu jego niezbędnych konserwacji, eksploatacji, modernizacji i napraw oraz usuwania ewentualnych awarii sieci gazowej, w pasie eksploatacyjnym o szerokości półtora metra licząc po obu od osi sieci gazowej oraz zobowiązał każdorazowego właściciela przedmiotowej nieruchomości do powstrzymywania się od działań mogących przeszkodzić wykonywaniu służebności wyznaczonej przez przebieg wymienionych urządzeń. Sąd I instancji zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania H. G. wynagrodzenie jednorazowe w związku z ustanowieniem służebności w wysokości 5.317 zł oraz rozstrzygnął o kosztach postępowania nieprocesowego.

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na ustaleniach faktycznych,
z których wynika, że właścicielem nieruchomości położonej w miejscowości K. gm. C., dla której Sąd Rejonowy w Kaliszu prowadzi księgę wieczystą (...), jest od 12 czerwca 2008 r. uczestnik postępowania H. G.. Przez nieruchomość tę przebiega gazociąg średniego ciśnienia PE Dn 63 wraz z przyłączem gazu, przy czym urządzenia te wchodzą w skład przedsiębiorstwa należącego do wnioskodawcy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.. Gazociąg ten został wybudowany w 1999 r. na podstawie decyzji Urzędu Rejonowego w K. z 1 lipca 1998 r. NB. (...)-511/98. Gazociąg ten znajduje się pod ziemią, o jego istnieniu H. G. dowiedział się dopiero po nabyciu nieruchomości.

W piśmie z 29 grudnia 2010 r. uczestnik postępowania zwrócił się do wnioskodawcy o ustanowienie służebności przesyłu na przedmiotowej nieruchomości, domagając się przyznania wynagrodzenia w kwocie 750 zł miesięcznie za grunt zajęty pod gazociąg i prowadząc korespondencję w tym przedmiocie z wnioskodawcą aż do 20 października 2011 r. Do porozumienia nie doszło z powodu rozbieżności co do wysokości wynagrodzenia.

Długość gazociągu o średnicy Dz 63 wynosi 59 metrów, a przyłącza gazu o średnicy Dz 25 wynosi 3 metry.

Powierzchnia strefy eksploatacyjnej służebności wynosi:

- wzdłuż drogi stanowiącej działkę nr (...) m ², przy długości gazociągu wynoszącej 30 metrów, przy czym na odcinku wynoszącym 17 metrów szerokość strefy została zwiększona w jednym kierunku o 0,5 metra, ponieważ gazociąg przebiega w pobliżu płotu i przy przyjęciu węższej strefy ochronnej pozostałby półmetrowy pas ziemi ciągnący się pod samym ogrodzeniem, z którego i tak właściciel nieruchomości praktycznie nie mógłby korzystać;

- wzdłuż drogi stanowiącej działkę nr (...) m ², przy długości gazociągu wynoszącej 29 metrów;

- przy przyłączu gazu długości 3 metrów - 4,50 m ²;

Łączna powierzchnia strefy ochronnej wynosi 190 m ².

Sąd Rejonowy ustalił nadto w oparciu o opinię biegłego sporządzoną na potrzeby niniejszej sprawy, że średnia wartość l m ² przedmiotowej działki wynosi 55,97 zł, co pomnożone przez rozmiar strefy ochronnej służebności wynoszący 190 m ² i pomnożone przez współczynnik korekcyjny uwzględniający inne elementy wpływające na wartość szacowanego prawa m.in. współkorzystanie z pasa gruntu przez właściciela i przedsiębiorstwo przesyłowe daje 5.317 zł jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

Z dniem 1 lipca 2013 r. doszło do połączenia (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na podstawie art. 492 k.s.h., która nosi obecnie nazwę (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne oraz wskazując na art. 305 ¹ k.c., art. 305 ² § 2 k.c., Sąd Rejonowy zważył, że skoro nie doszło do dobrowolnego zawarcia z uczestnikiem postępowania, będącym właścicielem nieruchomości, przez którą przebiega urządzenie przesyłowe, umowy ustanawiającej służebność przesyłu, konieczne było przymusowe ustanowienie służebności przesyłu na rzecz zakładu przesyłowego oraz zasądzenie odpowiedniego wynagrodzenia od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania. Uzasadnione było ustanowienie na rzecz wnioskodawcy oraz każdoczesnego jego następcy prawnego, który przejmie przedsiębiorstwo uczestnika w zakresie dostarczania gazu według prawa energetycznego na nieruchomości uczestnika postępowania, służebności przesyłu polegającej na prawie swobodnego dostępu i dojazdu do gazociągu średniego ciśnienia PE Dn 63 wraz z przyłączem gazu, posadowionego na tej nieruchomości w celu jego niezbędnych konserwacji, eksploatacji, modernizacji i napraw oraz usuwania ewentualnych awarii sieci gazowej, w pasie eksploatacyjnym o szerokości półtora metra licząc po obu od osi sieci gazowej oraz zobowiązać każdorazowego właściciela przedmiotowej nieruchomości do powstrzymywania się od działań mogących przeszkodzić wykonywaniu służebności wyznaczonej przez przebieg wymienionych urządzeń.

Odnosząc się do wysokości wynagrodzenia Sąd Rejonowy wskazując na art. 305 ² § 2 k.c. zważył, że kwota 5.317 zł za ustanowienie służebności przesyłu na działce uczestnika, przez którą przebiega gazociąg, uwzględnia cały uszczerbek będący następstwem ustanowienia służebności przesyłu, w tym także zmniejszenie jej wartości. Dając prymat wynagrodzeniu wypłacanemu jednorazowo, Sąd I instancji uznał, że w definitywny sposób zamyka kwestie wzajemnych roszczeń.

O kosztach postępowania orzeczono w punktach 3. i 4. postanowienia na podstawie art. 520 § l i § 2 k.p.c.

Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 2 grudnia 2013 r. wniosła (...) Spółka (...) z siedzibą w W. zaskarżając je w całości.

Apelująca zarzuciła naruszenie prawa materialnego art. 305 ² k.c. poprzez jego błędną wykładnię przez ustalenie, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności powinno obejmować również obszar pomiędzy płotem a strefą eksploatacyjną gazociągu o szerokości 0,5 m na odcinku gazociągu o długości 17 m. Apelująca zarzuciła również naruszenie Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe z dnia 14 listopada 1995 r. (Załącznik nr 2) poprzez jego zastosowanie i ustalenie, iż strefa wykonywania służebności przesyłu powinna obejmować obszar o szerokości 3 m oraz naruszenie art. 6 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i ustalenie, iż uczestnik postępowania w sposób wystarczający udowodnił istnienie ograniczenia możliwości wykorzystania nieruchomości w pasie o szerokości większej niż l m ze środkiem na osi gazociągu, oraz uwzględnienie tej okoliczności przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

Stawiając powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt l oraz 2 i ustanowienie służebności przesyłu w strefie o szerokości l m ze środkiem na osi gazociągu oraz za wynagrodzeniem obliczonym jedynie dla jednometrowej strefy służebności; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. W apelacji zawarto również wniosek złożony w trybie art. 368 k.p.c. i art. 381 k.p.c. o przeprowadzenie dowodu z dokumentu procedura „Eksploatacja sieci gazowej dystrybucyjnej” nr PO 7/05 i o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni (...) sp. z o.o. zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, również w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje;

Apelacja jest nieuzasadniona.

Analizując zarzuty apelacji wskazać należy, iż wbrew twierdzeniom wnioskodawczyni Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o zebrany materiał dowodowy, które Sąd Okręgowy w całości akceptuje, tym bardziej że podstawa faktyczna żądania nie została w apelacji podważona. Na podstawie tych ustaleń, a w szczególności wniosków z opinii biegłego, Sąd I instancji prawidłowo wywiódł w oparciu o przepis art. 305 ² k.c., że odpowiednie wynagrodzenie odpowiadające ustanowionej służebności powinno obejmować zarówno szerokość pasa eksploatacyjnego ale również oddziaływanie tej strefy na pozostałą część nieruchomości obciążonej. Skoro z ustaleń tych wynika, że gazociąg przebiega nad samą granicą nieruchomości, będąc od niej oddalonym o 1,5 metra, a na odcinku wynoszącym 17 metrów jest oddalony od tej granicy o 2 metry, to przyjęcie mniejszej powierzchni strefy eksploatacyjnej, poprzez zmniejszenie jej szerokości prowadziłoby jedynie do tego, że wnioskodawczyni uzyskałaby wąski pasek gruntu o szerokości 1 metra (a na wymienionym już odcinku 17 metrów - 1,5 metra) licząc od ogrodzenia znajdującego się w granicy działki, która to część nieruchomości jedynie nominalnie nie byłaby objęta służebnością, ale praktycznie nie nadawałaby się do żadnego wykorzystania. W konsekwencji słusznym było podzielenie stanowiska biegłego, iż obszar służący wykonywaniu służebności przesyłu wynosi 190 m ². W ocenie Sądu Okręgowego wynikające z tej podstawy wynagrodzenie zostało ustalone także w zgodzie z regułami wskazanymi we wnioskach biegłego, w tym w szczególności w oparciu o Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe z dnia 14 listopada 1995 r., co zostało dostatecznie wyjaśnione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

W tym miejscu wskazać należy, że wniosek dowodowy zgłoszony w apelacji o przeprowadzenie dowodu z dokumentu procedura „Eksploatacja sieci gazowej dystrybucyjnej” nr PO 7/05 podlegał pominięciu na podstawie art. 381 k.p.c. Apelująca nie wykazała bowiem, iż nie mogła tego dowodu powołać wcześniej bądź potrzeba jego powołania pojawiła się dopiero na etapie postępowania przed Sądem II instancji. Co więcej Sąd Rejonowy w wystarczającym stopniu wyjaśnił kwestie, które zdaniem apelującej miały zostać wykazane za pomocą nowo powołanego dowodu. Wnioskodawczyni w żaden sposób nie podała przyczyn, dla których przepisy wewnętrzne, obowiązujące w spółce (...) Sp. z o.o., miałyby mieć pierwszeństwo przed regulacją zawartą w Rozporządzeniu Ministra Przemysłu i Handlu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe z dnia 14 listopada 1995 r., na których swoje stanowisko oparł biegły z dziedziny budownictwa i szacowania nieruchomości.

W tej sytuacji nie zachodzi również zarzucany na podstawie art. 6 k.c. niedostatek podstawy do ustanowienia służebności przesyłu w kształcie orzeczonym zaskarżonym postanowieniem oraz odpowiadającemu jej wynagrodzeniu.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie zachodzi także naruszenie prawa materialnego wynikającego z Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe z dnia 14 listopada 1995r., bowiem w istocie nie stanowiło ono podstawy rozstrzygania w rozpoznawanej sprawie. Biegły w swojej opinii wskazał jedynie, iż w tym akcie prawnym określono minimalne odległości podstawowe sieci gazowych od obiektów terenowych, jednak określając szerokość strefy eksploatacyjnej wzdłuż sieci gazowej uwzględnił charakter nieruchomości i szereg okoliczności faktycznych, jak umiejscowienie gazociągu na nieruchomości, dotyczących wyłącznie danej nieruchomości, która została obciążona przedmiotową służebnością. Zważyć przy tym należy, że propozycje zagospodarowania terenu między ogrodzeniem a ustanowioną służebnością z naruszeniem, jak to proponuje apelująca, strefy kontrolowanej gazociągu należało ocenić jako dowolną polemikę z prawidłowym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego.

Mając powyższe na uwadze apelację jako bezzasadną należało oddalić na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.