II Cz 92/15 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Kaliszu z 2015-02-17
Sygnatura akt II Cz 92/15
POSTANOWIENIE
K., dnia 17 lutego 2015 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu Wydział II Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSO. Wojciech Vogt
po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2015 r. w Kaliszu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa J. J.
przeciwko pozwanemu S. M.
o zapłatę
na skutek zażalenia powoda
od postanowienia Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 10 grudnia 2014 r., sygn. akt I C 2211/14
postanawia:
oddalić zażalenie
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim oddalił wniosek powoda o zwolnienie go od kosztów sądowych. W uzasadnieniu ustalił, że powód z działalności gospodarczej osiąga dochód w wysokości 3.408,43 zł miesięcznie. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żona I. , która pracuje i zarabia 1900 zł. M. na utrzymaniu troje małoletnich dzieci. Powód jest właścicielem dwóch samochodów osobowych roczniki 202 i 2014 Powód spłaca dwa kredytu w wysokości 1960 zł na samochód osobowy i i na firmę w wysokości 3.864 zł. I pożyczkę na remont mieszkania w wysokości 175 zł.
Zażalenie od tego rozstrzygnięcia złożył powód zarzucając, że Sąd bezzasadnie przyjął, że długi nie mogą mieć pierwszeństwa przed zobowiązaniami wobec Skarbu Państwa z tytułu kosztów sądowych. Wniósł o zmianę rozstrzygnięcia i zwolnienie powoda od kosztów sądowych w całości lub części.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie jest zupełnie bezzasadne.
Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że powód jest w stanie bez uszczerbku koniecznego dla utrzymania siebie i rodziny ponieść koszty sądowe w niniejszej sprawie.
Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) strona dokonująca czynności procesowej, od której należy pobrać opłatę sądową, co do zasady obowiązana jest ponieść te koszty, gdyż sprawy cywilne są prowadzone na koszt stron.
W sytuacjach wyjątkowych, a w stosunku do osób fizycznych, taką sytuację wyjątkową opisuje art. 102 ust. 1 cytowanej ustawy, może się ona ubiegać o zwolnienie od kosztów sądowych.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy. Nie bez znaczenia jest fakt, iż w razie przegrania sporu przez osobę zwolnioną od kosztów sądowych - następuje to na koszt Skarbu Państwa, a więc wszystkich podatników. Opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowi odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP. Dlatego też zwolnienia mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia skarżącego z obowiązku ich ponoszenia (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2005 r., FZ 478/04, LEX nr 393645 oraz z dnia 31 lipca 2008 r., II FZ 297/08, LEX nr 493855).
W swoim orzecznictwie Sąd Najwyższy wyraził również pogląd, iż instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób najuboższych, które bez drastycznego ograniczenia bieżących kosztów związanych z ich egzystencją nie są w stanie ponieść kosztów sądowych. Chodzi zatem o sytuacje, w których strona nie tylko wykaże, że nie posiada bieżących dochodów, czy też jakichkolwiek oszczędności na pokrycie ewentualnych kosztów związanych z toczącym się postępowaniem sądowym, ale również nie jest w stanie w żaden sposób takich środków zdobyć w oparciu o majątek, którego jest właścicielem. Ubiegający się o taką pomoc winien w każdym przypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1984 r., II CZ 104/84).
Dla wydatków związanych z prowadzeniem procesu strona powinna znaleźć pokrycie w swych dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi do utrzymania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 1980 r., I CZ 99/80).
Wskazać również należy, że instytucja zwolnienia od kosztów nie służy utrzymaniu dotychczasowego poziomu życia, skoro granicą określoną w art. 102 u.k.s.c. jest utrzymanie konieczne wnioskującego i jego rodziny, lecz ma uczynić realną drogę sądową, na skutek indywidualizacji opłaty sądowej.
W związku z powyższym należy podkreślić, że pozwany wnosi o zwolnienie go od kosztów sądowych nie z uwagi na to, że osiąga dochody, które nie pozwalają mu na opłacenie tych kosztów ale dlatego, że zaciągnęła zobowiązania kredytowe, które utrudniają mu uzyskanie środków na opłacenie kosztów. W tej sytuacji nie można uznać, że nie jest on w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. Do niezbędnych kosztów utrzymania nie można bowiem wliczać konieczności spłaty kredytów zaciągniętych celem osiągnięcia wyższego poziomu konsumpcji. Każdy obywatel ma prawo dążyć do osiągnięcia tego wyższego poziomu ale nie kosztem kredytowania jego wydatków w zakresie kosztów sądowych przez Państwo. Zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych – z uwagi na obciążenia kredytowe – byłoby nadużyciem przepisu art. 102 ustawy o kosztach sądowych.
Mając powyższe na uwadze należało, zgodnie z art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzec jak w sentencji.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Kaliszu
Osoba, która wytworzyła informację: Wojciech Vogt
Data wytworzenia informacji: