Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Piotr Durajczyk

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2023 r. w Kaliszu

apelacji powoda M. M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 maja 2023 r. sygn.akt IV P 81/22

w sprawie z powództwa M. M.

przeciwko (...) w P., (...) z siedzibą w W.

o uchylenie kary z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracowników

Oddala apelację.

Sędzia Romuald Kompanowski

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 25 maja 2023 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo M. M. skierowane przeciwko (...) Regionalny Zarząd (...) w P. jak i przeciwko dopozwanemu: (...) z siedzibą w W. o uchylenie nałożonej na niego kary porządkowej nagany oraz obciążył powoda kosztami procesu.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i podstawę prawną:

Powód M. M. w dniu 17 grudnia 2007 r. zawarł z poprzednikiem prawnym pozwanego (...) w P. umowę o pracę - początkowo na czas określony, a od 31 marca 2008 r. na czas nieokreślony.

Powód pracę świadczy na stanowisku Kierownika Działu (...) w K.. Do obowiązków powoda między innymi należy nadzór nad utrzymaniem wód oraz utrzymaniem i eksploatacją urządzeń wodnych oraz bieżąca analiza kosztów zadań utrzymaniowych i końcowe rozliczanie zadań.

21 grudnia 2021 r. komisja w składzie z powodem dokonała końcowego odbioru prac eksploatacyjnych, polegających w szczególności na remoncie 6 budowli wodnych. Odbiór nastąpił bez uwag. Wartość zamówienia wynosiła kwotę 106 514,58 zł. Przed podpisaniem protokołu członkowie komisji w praktyce nie sprawdzili czy prace rzeczywiście zostały wykonane z uwagi na złe warunki pogodowe – budowle, które miały być na nowo wybetonowane były pokryte warstwą lodu czy śniegu.

Przy czym w dniu 29 grudnia 2021 r. jeden członków komisji wykonawca podpisali dokument o nazwie „notatka służbowa”. W treści dokumentu wskazano, iż „w związku ze złymi warunkami atmosferycznymi w dniach 21 grudnia 2021 r. oraz 29 grudnia 2021 r, tj. zalegającą pokrywą śnieżną oraz lodową na budowlach oraz w korycie rzeki Ł. brak jest możliwości oceny prawidłowego wykonania oraz sprawdzenia obiektu pod kątem wykonanych prac”. Jednocześnie uzgodniono, iż po poprawie warunków atmosferycznych, gdy będzie możliwa pełna ocena prac zostanie przeprowadzona wizja w terenie, po przeprowadzeniu której wykonawca przeprowadzi ewentualne naprawy czy usunie usterki.

23 grudnia 2021 r. komisja w tym samym składzie co 21 grudnia 2021 r. uzupełniona o wyznaczonych pracowników Nadzoru Wodnego w K. dokonała końcowego odbioru robót utrzymaniowych na cieku wodnym P., prowadzonych w okresie od 10 listopada 2021 r. do 10 grudnia 2021 r. przez tego samego co przy odbiorze 21 grudnia 2021 r. Prace te polegały na mechanicznym wykoszeniu porostów z dna cieku wraz z wyrzuceniem wykoszonego porostu na brzeg cieku, rozdrobnieniu masy zielonej, ręcznym wykoszeniu porostów ze skarp wraz z wygrabieniem wykoszonych porostów ze skarp, odcinkowym hakowaniu roślin korzeniowych na dnie cieku oraz na usunięciu zatorów z roślinności, gałęzi i konarów. Komisja odbierająca prace nie miała żadnych uwag co do jakości wykonanych prac. Koszt zamówienia na przedmiotowe prace utrzymaniowe to 15 968,79 zł.

Powód został wskazany w protokole odbioru jako członek komisji i podpisał protokół odbioru mimo, że nie był obecny na końcowym odbiorze robót. Wynagrodzenie za wyżej opisane prace zostało wypłacone wykonawcy.

10 stycznia 2022 r. oraz kolejnych Dyrektor Zarządu (...) w K. A. M. (1) otrzymała maile z linkami do filmików na YouTube od innego wykonawcy prac eksploatacyjnych czy utrzymaniowych, z których wynikało, iż odebrane wcześniej prace nie zostały wykonane. O powyższym A. M. (1) w dniu 13 grudnia 2021 r. na spotkaniu w P. poinformowała Dyrektora Regionalnego (...) w P.. Przed spotkaniem A. M. (1) uzyskała informację od powoda, iż rzeczywiście nie wszystkie prace na cieku wodnym zostały należycie wykonane. Wobec czego poleciła aby w terminie do dnia 21 stycznia 2022 r. przeprowadzony został obchód całego cieku celem ustalenia co nie zostało wykonane. Ponadto w tym samym dniu dyrektor polecił A. M. (1), aby wszyscy kierownicy nadzorów wodnych sprawdzili zakres i jakość odebranych prac na swoim terenie. Pisemne sprawozdanie z przeprowadzonych czynności A. M. (1) Dyrektorowi Regionalnego Zarządu (...) w P. złożyła w dniu 24 stycznia 2022 r. W sprawozdaniu tym wskazała, iż zostało potwierdzone, że prace zostały wykonane wadliwie lub nie zostały wykonane w ogóle. Stwierdzono, iż nie została usunięta roślinność z brzegów i dna koryta oraz nie dokoszono przepustów i nie rozdrobniono wykoszonej roślinności. Po uzgodnieniach z wykonawcą prace te zostały wykonane w terminie do 21 stycznia 2022 r.

W przypadku prac eksploatacyjnych stwierdzono, że w zasadzie prace nie zostały w ogóle wykonane. Po uzgodnieniach z wykonawcą, prace te zostały wykonane w okresie letnim 2022 r. - kiedy pozwalały na to warunki pogodowe.

Powód w sprawie odbioru wskazanych wyżej prac złożył pozwanemu wyjaśnienia w formie pisemnej 21 stycznia 2022 r. i 6 lutego 2022 r. Natomiast w formie ustnej powód został wysłuchany przez pozwanego w osobie Dyrektora Regionalnego Zarządu (...) w P. A. N. 6 lutego 2022 r.

7 lutego 2022 r. powód został zawiadomiony pismem podpisanym przez A. N. o nałożeniu kary porządkowej nagany za „naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (…..) polegających na nierzetelnym wykonaniu czynności odbiorowych realizowanych robót na cieku P. oraz remontu budowli piętrzących na cieku Ł.”. W uzasadnieniu zawiadomienia o nałożonej karze nagany pozwany wskazał daty odbioru przez powoda w/w prac, czyli 21 grudnia 2021r. w przypadku cieku Ł. i 23 grudnia 2021 r. w przypadku cieku P. oraz doprecyzował, iż wobec ustalenia, iż odebrane prace zostały niewłaściwie wykonane powód na protokołach odbioru robót poświadczył nieprawdę.

Złożony przez powoda w dniu 11 lutego 2022 r. sprzeciw od nałożonej kary nagany pozwany odrzucił - o czym poinformował pisemnie powoda 25 lutego 2022 r.

Dla powoda kara nagany była pierwszą nałożoną karą porządkową.

U dopozwanego (...) z siedzibą w W. funkcjonuje regulamin pracy. W myśl § 4 ustęp 1 tego regulaminu ilekroć w regulaminie jest mowa o pracodawcy rozumie się przez to (...), zaś wobec pracowników regionalnych zarządów gospodarki wodnej czynności z zakresu prawa pracy wykonuje Prezes dopozwanego (...) albo właściwy dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej na podstawie upoważnienia Prezesa (...).

Zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem przez Prezesa (...) Dyrektor pozwanego (...) Regionalny Zarząd (...) w P. został upoważniony do dokonywania na obszarze działania (...) czynności z zakresu prawa pracy w imieniu pracodawcy, w tym nakładania kar porządkowych.

W 2019 r. nie funkcjonowała u dopozwanego żadna procedura odbioru robót.

W ocenie Sądu I instancji przeprowadzone postępowanie dowodowe niewątpliwie wykazało, iż powód naruszył swój podstawowy obowiązek pracowniczy opisany w art. 100§ 1 k.p. co stanowi nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy.

Jak wprost wynika z pisemnego zakresu obowiązków powoda do jego zadań należał nadzór nad utrzymaniem wód oraz utrzymaniem i eksploatacją urządzeń wodnych oraz bieżąca analiza kosztów zadań utrzymaniowych i końcowe rozliczanie zadań.

Podpisanie protokołów odbioru prac utrzymaniowych na jednym z cieków czy prac eksploatacyjnych na innym bez szczegółowego sprawdzenia wykonanych prac i wskazanie w tych protokołach, iż odbiór następuje bez uwag - w sytuacji gdy prace utrzymaniowe zostały wykonane częściowo, a prace eksploatacyjne nie zostały wykonane w zasadzie w ogóle - z całą pewnością jak wskazano w zawiadomieniu o nałożonej karze nagany jest nierzetelnym wykonaniem czynności odbiorowych realizowanych robót. Protokół odbioru robót stanowi dowód wykonanych prac, za które wykonawca otrzymał wynagrodzenie.

Powodowi była znana wartość zleconych prac. Jeżeli powód z jakichkolwiek obiektywnych przyczyn nie miał możliwości rzetelnej oceny wykonanych prac, nie powinien dokonywać odbioru końcowego robót, wskazując w protokole przyczyny tego rodzaju stanu rzeczy. Szczególną dezaprobatę wywołało podpisanie przez powoda protokołu odbioru końcowego prac utrzymaniowych 23 grudnia 2021 r. w sytuacji gdy powód w odbiorze końcowym w ogóle nie uczestniczył.

Nie było więc warunków do kwestionowania zasadności nałożenia na powoda w myśl przepisu art.108 §1 punkt 2 k.p. w związku z art. 111 k.p. kary nagany. Przy czym przy nałożeniu kary porządkowej nie doszło wbrew zarzutom powoda do naruszenia przepisu art. 109 § 1 i 2 k.p. W ocenie Sądu termin ten w realiach sprawy rozpoczął swój bieg 24 stycznia 2022 r, kiedy pismo zredagowane przez A. M. (1) z ustaleniami czy zarzuty wskazane w mejlach są prawdziwe dotarło do osoby uprawnionej zgodnie z obowiązującym u dopozwanego regulaminem pracy oraz pełnomocnictwem udzielonym Dyrektorowi Zarządu Regionalnego w P..

Jak twierdzi powód - jeszcze przed wysłuchaniem powoda został sporządzony projekt zawiadomienia o nałożeniu kary nagany. Powyższe w ocenie Sądu nie stanowi uchybienia przepisowi art. 109 § 2 k.p. Projekt nie jest tożsamy z zawiadomieniem powoda o nałożeniu kary nagany. Wysłuchanie powoda mogło przecież zmienić pogląd Dyrektora Zarządu Regionalnego w P. co do zasadności nałożenia kary porządkowej.

Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo jak w punkcie 1 sentencji wyroku wobec dopozwanego (...) z siedzibą w W..

W ocenie Sądu status pracodawcy jak w art.3 k.p. w niniejszej sprawie miał dopozwany, nie zaś pozwany wskazany w pozwie skoro regulamin pracy obowiązujący w (...) z siedzibą w W. stanowi, iż przez pracodawcę rozumie się właśnie (...), zaś wobec pracowników regionalnych zarządów gospodarki wodnej czynności z zakresu prawa pracy wykonuje Prezes (...) oraz właściwy dyre 1ktor regionalnego zarządu – ale tylko i wyłącznie w zakresie pełnomocnictwa udzielonego mu przez Prezesa. Z tych względów jako naruszające słuszny interes pracownika Sąd I instancji uznał w myśl art. 469 k.p.c. cofnięcie pozwu wobec dopozwanego za niedopuszczalne.

Zatem pozwany (...) Regionalny Zarząd (...) w P. jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej nie nabyła zdolności sądowej jak w art.460§1 k.p.c. Skutkuje to jednak oddaleniem powództwa jak w punkcie 1 sentencji wyroku również wobec pozwanego, a nie odrzuceniem pozwu skoro powód był przekonany, iż zobowiązanie pracownicze łączyło go z pozwanym, nie zaś z dopozwanym.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód reprezentowany przez pełnomocnika procesowego będącego adwokatem, wnosząc w niej o zmianę zaskarżonego wyroku i uchylenie nałożonej na powoda kary nagany oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Podstaw od wniesienia apelacji skarżący upatrywał w:

a)  naruszeniu prawa materialnego i to:

- art. 3 k.p. poprzez błędne zastosowanie i uznanie, że status pracodawcy posiada (...) w W. gdy tymczasem przymiot ten posiada (...) Regionalny Zarząd (...) w P.,

- art. 109 § 1 k.p. poprzez nałożenie kary nagany po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiedzy o czynie uznanym jako podstawa do ukarania,

- art. 109 § 2 k.p. poprzez uznanie, że sporządzenie zawiadomienia o nałożeniu kary przed jego wysłaniem stanowi projekt, który nie jest tożsamy z zawiadomieniem co jednocześnie sprawiło, że iluzorycznym było wysłuchanie powoda,

- art. 101 § 1 k.p. w związku z art. 108 §1 pkt 2 k.p. poprzez uznanie, że powód naruszył swój podstawowy obowiązek pracowniczy co w konsekwencji stanowiło błędne uznanie podstaw do zastosowania kary nagany,

b) naruszeniu przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy i to:

- art. 235 ⁵ § 1 pkt 2 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie przez

sąd I instancji wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A.

S.,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zgormadzonego w sprawie materiału

dowodowego w postaci zeznań powoda w zakresie pominięcia szerokiego zakresu

obowiązków pracowniczych powoda oraz zeznań świadków: J.

R., M. K. i P. P.

co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na

przyjęciu, że powód naruszył podstawowy obowiązek pracowniczy w postaci

nieprzestrzegania ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy.

Ponadto pełnomocnik powoda w apelacji wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z dokumentów: pisma A. M. (2) z 12.01.2022 r. do wykonawcy robót na okoliczność rozpoczęcie biegu terminu na ukaranie powoda oraz z pisma zawierającego wykaz oraz termin robót na fakt zawarcie przez pracodawcę umowy niemożliwej do wykonania w okresie zimowym.

Pełnomocnik pozwanego i dopozwanego wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna albowiem zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy dokonał ustaleń stanu faktycznego oraz przeprowadził właściwą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy w pełni podziela i akceptuje te ustalenia i niniejszym przyjmuje je za własne. Ocena dowodów przeprowadzonych przez Sąd pierwszej instancji nie nosi cech dowolności. Zasadne stało się zatem przytoczenie przez sąd I instancji tych przepisów kodeksu pracy, które regulują podstawy materialnoprawne karania porządkowego pracowników i to zarówno do odniesieniu do czynu stanowiącego przesłankę ukarania jak i właściwego trybu postępowania pracodawcy zamierzającego ukarać pracownika.

W pierwszej kolejności rozważeniu podlegały najdalej idące tj. zarzuty błędnych ustaleń faktycznych, albowiem jedynie w poprawnie ustalonym stanie faktycznym możliwa jest ocena prawidłowości zastosowanych przepisów prawa materialnego.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia tego przepisu wymaga wskazania, jakie kryteria oceny zostały naruszone przez sąd przy analizie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im taką moc przyznając - to jest - czy i w jakim zakresie analiza ta jest niezgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wiedzą lub doświadczeniem życiowym, względnie - czy jest ona niepełna. W opinii Sądu Okręgowego ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie nie pozostaje w sprzeczności z zasadami logicznego rozumowania ani zasadami doświadczenia życiowego. Sąd Rejonowy prawidłowo zatem ustalił stan faktyczny, a podniesione w apelacji zarzuty w żaden sposób nie wskazują na wadliwość tych ustaleń a w szczególności odnoszących się do sposobu w jakim powód wypełniał swoje obowiązki polegające na odbiorze prac zleconych podmiotowi zewnętrznemu. Wskazane przez skarżącego elementy wadliwości przyjętego przez sąd I instancji stanu faktycznego w żadnym stopniu nie obalają przyjętego przez ten sąd stwierdzenia, że powód podpisał protokół odbioru robót na jednym cieku nie podejmując się sprawdzenia zakresu i jakości wykonanych prac a na drugim cieku – podpisał protokół odbioru w ogóle nie oglądając prac w terenie. Zaniechań działań powoda w tych dwóch przypadkach nie może tłumaczyć podnoszony szeroki zakres zadań pracowniczych polegających na nadzorze nad ciekami wodnym oddalonymi od siebie w znacznej odległości. Powód bowiem nie został ukarany za brak nadzoru nad funkcjonowaniem urządzeń wodnych na podległym mu terenie ale za wadliwe potwierdzenie wykonania prac przez podmiot zewnętrzny.

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie można uznać za zasadny zarzutu, jakoby strona pozwana zastosowała karę nagany po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego. Wniosek taki wypływa, zdaniem skarżącego, z zeznań wskazanych w apelacji świadków twierdzących o pozyskaniu z zewnętrznego źródła około 10 stycznia 2022 r. przez przełożoną powoda wiedzy o nieprawidłowościach w odbiorze robót. Nie negując tego momentu, istotne dla rozpoczęcia biegu terminu na ukaranie jest data z jaką podmiot uprawniony do podjęcia decyzji pozyskuje pewną informację o popełnieniu przez pracownika przewinienia przy założeniu, iż dla czynności sprawdzających zachowany winien zostać rozsądny termin. W realiach niniejszej termin ten nie został przekroczony albowiem upłynęło zaledwie 12 dni miedzy powiadomieniem dyrektora regionalnego o sygnałach w nieprawidłowościach przy odbiorach robót a ustaleniem szczegółów dotyczących prac odbieranych przez powoda co nastąpiło w piśmie przełożonego powoda z 24 stycznia 2022 r.

Słusznie zatem sąd I instancji oparł się na tej ostatniej dacie i przyjmując wcześniejsze sygnały jako wymagające podjęcia czynności sprawdzających.

Słusznie również sąd I instancji nie przywiązywał istotnej wagi do zeznań świadka A. S. na okoliczność konieczności prowadzenia przedmiotowych robót na wskazanych ciekach wodnych. Ta okoliczność dla oceny przesłanek karania pracownika nie ma znaczenia w świetle zarzucanego pracownikowi przewinienia w zakresie odnoszącym się do potwierdzenia zakresu wykonanych prac.

Odnośnie wysłuchania powoda przez pracodawcę przed nałożeniem kary porządkowej, Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że dopuszczalne jest pisemne sporządzenie zawiadomienia o ukaraniu zanim pracownik zostanie wysłuchany pod warunkiem, że pismo takie nie zostanie pracownikowi wręczone zanim pracownik zostanie wysłuchany. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie miała miejsca. Powód przed ukaraniem został wysłuchany 6 lutego 2022 r. a następnego dnia został zawiadomiony o ukaraniu. Nawet jeżeli pismo zostało przygotowane wcześniej to dla momentu ukarania istotne jest kiedy pracownik został wysłuchany i kiedy zostało mu wręczone pismo o ukaraniu. Data przygotowania pisma nie ma dla tej kolejności znaczenia a w szczególności nie oznacza, że w dacie z jaką pismo zostało przygotowane, pracownik został ukarany.

Tak więc tym samym nie zostały naruszone przepisy prawa materialnego - art. 109 § 1 i 2 kodeksu pracy. Również nie zostały naruszone przepisy kodeksu pracy odnoszące się do zakresu obowiązków pracowniczych powoda jako rodzących w realiach sprawy jego odpowiedzialność porządkową. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że powodowi zostały powierzone obowiązki pracownicze w zakresie nadzoru na urządzeniami wodnymi a obowiązek sumiennego i starannego wykonywania poleceń pracodawcy i dbałość pracownika o dobro zakładu pracy, jego mienie jest podniesione do rangi ustawowych obowiązków pracownika – art. 100 § 1 i 2 pkt 4 k.p. Niewykonanie przez pracownika polecenia służbowego ("dotyczącego pracy"), może być zakwalifikowane jako naruszenie "ustalonego porządku i dyscypliny pracy, regulaminu pracy", o którym mowa w art. 108 § 1 k.p. i które według tego przepisu stanowi podstawę do wymierzenia pracownikowi kary regulaminowej ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 lipca 1990 r. w sprawie I PRN 26/90 ).

Uprawnione były również wnioski sądu I instancji co do określenia właściwej jednostki będącej stroną w niniejszym postępowaniu. Status pracodawcy i tym samym przymiot strony postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy posiada (...) w W.. W uzasadnieniu postanowienia z 20 marca 2018 r. w sprawie I PK 12/17, Sąd Najwyższy przedstawił obszerną analizę problemu uznawania podmiotowości w sprawach pracowniczych złożonych struktur organizacyjnych mających obok jednostki centralnej także jednostki niższego szczebla. Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie w pełni podziela przedstawione elementy tej analizy. Zatem o tym, która ze występujących w sprawie jednostek jest pracodawcą i tym samym stroną wobec, której skierowany winien być pozew decydujące są postanowienia ustawy z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne oraz statut nadany rozporządzeniem Ministra Środowiska z 28.12.2017 r. w sprawie nadania statutu Państwowemu Gospodarstwu (...) (Dz.U. poz. 2506). Zgodnie z art. 239 ust.1 cytowanej wyżej ustawy osobowość prawną posiadają Wody Polskie z siedzibą w W.. Zatem ta jednostka a nie oddziały regionalne posiada przymiot pracodawcy dla pracowników zatrudnionych w jednostce centralnej jak i w jednostkach terenowych i to ona posiada zdolność sądową i procesową w sprawach z zakresu prawa pracy. Słusznie zatem sąd I instancji wskazał tę jednostkę jako właściwą stronę pozwaną.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Sędzia Romuald Kompanowski