Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Stanisław Pilarczyk

Protokolant: st.sekr.sądowy Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2024 r. w Kaliszu

odwołania W. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 22 lutego 2024 r. Nr (...)

w sprawie W. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę pomostową

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 22 lutego 2024 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje W. B. emeryturę pomostową od dnia 1 stycznia 2024 roku.

Sędzia Stanisław Pilarczyk

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 lutego 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., odmówił odwołującemu W. B. przyznania prawa do emerytury pomostowej, gdyż po 31 grudnia 2008 roku odwołujący nie został zgłoszony przez pracodawcę jako pracownik wykonujący pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył W. B., domagając się przyznania prawa do emerytury pomostowej.

Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o jego oddalenie.

Sąd poczynił następujące ustalenia

W. B. urodził się (...).

Decyzją z dnia 22 lutego 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił przyznania W. B. prawa do emerytury pomostowej. Wydając tę decyzję organ rentowy przyjął, iż odwołujący udowodnił 25 lat, 11 miesięcy i 9 dni okresów składkowych i nieskładkowych i 21 lat, 11 miesięcy i 2 dni okresów pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych.

W dniu 25 stycznia 2024 roku W. B. wystąpił z nowym wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej.

Odwołujący od dnia 20 maja 1985 roku do 31 sierpnia 2007 roku był zatrudniony jako kierowca, w pełnym wymiarze czasu pracy, w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w O., P. w K.. To Przedsiębiorstwo świadczyło usługi transportowe w transporcie publicznym. W tym okresie zatrudnienia W. B. był kierowcą autobusu w transporcie publicznym. W ramach pracy, jako kierowca autobusu marki A., J., które miały powyżej 15 miejsc siedzących, obsługiwał różne trasy autobusowe z K. (1) do P., O., K. (2), W. i okolicach K. (1). Jako kierowcą autobusu w razie potrzeby wydawał również bilety. Pracował 8 godzin i więcej. Jako kierowca autobusu w transporcie publicznym przewoził również dzieci ze szkół na wycieczki szkolne. Były pracodawca Przedsiębiorstwo Państwowej (...) w O. już nie istnieje. Przedsiębiorstwo Państwowej (...) w O. wystawiło odwołującemu świadectwo pracy w szczególnych warunkach, z którego wynika iż od 20 maja 1985 roku do 31 sierpnia 2007 roku wykonywał on pracę w szczególnych warunkach jako kierowca autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15 miejsc

(dowód – świadectwo pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach odwołującego z Przedsiębiorstwa (...) – k. 4 i 5 akt emerytalnych; zeznania świadka W. W. z dnia 17 września 2024 roku [00:12:04][00:14:42], zeznania odwołującego z dnia 17 września 2024 roku [00:02:26] [00:12:03])

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych do rozstrzygnięcia sprawy. Zgromadzona w sprawie dokumentacja została sporządzona w sposób rzetelny i nie budzący wątpliwości, a zeznania świadka, która pracowała razem z odwołującym, i odwołującego są spójne, wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają, dając łącznie pełny obraz przebiegu i charakteru zatrudnienia odwołującego w spornym okresie. Nadto zeznania świadka i odwołującego korelują z zapisami w dokumentacji osobowej ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje

Odwołanie W. B. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2022 roku poz. 1340 t.j.) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2.  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wynoszący co najmniej 15 lat;

3.  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4.  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5.  przed dniem 1 stycznia 1999 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

6.  po dniu 31 grudnia 2008 roku wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów), wykonywanie pracy w szczególnych warunkach przed dniem 1 stycznia 1999 roku oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 31 grudnia 2008 roku. Jednak należy podnieść, iż w myśl art. 49 powołanej ustawy, prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1.  po dniu 31 grudnia 2008 roku nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2.  spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3.  w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

W realiach niniejszej sprawy organ rentowy odmówił przyznania odwołującemu prawa do emerytury pomostowej na podstawie cytowanego art. 49 i organ rentowy nie zaliczył okresów zatrudnienia od 20 maja 1985 roku do 13 czerwca 2000 roku i od 18 czerwca 2000 roku do 31 sierpnia 2007 roku, ponieważ pracodawca odwołującego nie potwierdził wykonywania przez odwołującego pracy wymienionej w załączniku nr 1 lub 2 ustawy o emeryturach pomostowych..,

Należy przy tym zauważyć, iż pracodawca wystawił skarżącemu świadectwo pracy, w którym wskazał, iż odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach od dnia 20 maja 1985 roku do 31 sierpnia 2007 roku jako kierowcy autobusu o liczbie powyżej 15 miejsc, tj. wykonywał pracę w szczególnych warunkach określoną w Wykazie A Dział VIII poz. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.).

W tym miejscu wskazać należy, iż zakwestionowanie świadectwa pracy przez organ rentowy z powodów formalnych nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku (II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239) stwierdził, że w postępowaniu przed sądami okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie powstępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe, zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10 poz. 49 z późn. zm.) dotycząc wyłącznie postępowania przed tymi organami (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84, z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84; a także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999 roku, II UKN 619, Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2004 roku, III AUa 2474/03, Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 4 października 2013 roku, IV U 1284/13).

W tej sytuacji, Sąd, dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez ubezpieczonego w spornym okresie, oparł się na zeznaniach świadka oraz zeznaniach odwołującego, które w ocenie Sądu Okręgowego w pełni zasługują na wiarę, gdyż są spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniają i korespondują z pozostałymi dowodami zebranymi w sprawie. Zeznania świadka są wiarygodne, albowiem świadek ten pracował w spornym okresie z ubezpieczonym.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi wątpliwości fakt, iż odwołujący W. B. co najmniej od 20 maja 1985 roku do 13 czerwca 2000 roku i od 18 czerwca 2000 roku do 31 sierpnia 2007 roku, był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o., gdzie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie powyżej 15 miejsc, które to stanowisko jest ujęte w załączniku nr 2 p. 8 wykazu prac o szczególnym charakterze ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 roku, obejmującym: „Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym”. Podkreślić przy tym należy, iż decydujące dla zaliczenia wykonywanej pracy na stanowisku kierowcy autobusu do prac o szczególnym charakterze będzie powiązanie jej z transportem publicznym. Definicję transportu publicznego zawiera art. 4 pkt 14 ustawy o transporcie zbiorowym stanowiąc, że jest to powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej. Przewód osób autobusem musi więc odbywać się po drogach publicznych, a nadto dostępność do niego nie może być ograniczona. Pomocniczo w tym zakresie można odwołać się do zapisów ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym (t.j. Dz. U. z 2017 roku poz. 2200), która publiczny przewóz osób i ich bagażu w określonych odstępach czasu i określonymi trasami, na zasadach określonych w ustawie i w ustawie z dnia 15 listopada 1984 roku – Prawo przewozowe (Dz. U. z 2017 roku poz. 1983) wiąże z definicją przewozu regularnego (art. 4 pkt 7 ustawy). W doktrynie i orzecznictwie prezentowany jest pogląd, że cechą charakterystyczną przewozu regularnego jest jego publiczny charakter, a ponadto cykliczność, regularność – przewóz wykonywany jest w stałych, określonych odstępach czasu, oraz oznaczenie trasy przewozu – przewóz odbywa się po ustalonej trasie, zaś wsiadanie i wysiadanie pasażerów odbywa się na z góry wyznaczonych przystankach (zob. R. Stachowska Ustawa o transporcie drogowym. Komentarz. Wydanie III Lex/el/ 2012). Przewoźnik wykonujący ogólnie dostępny przewóz osób jest zatem obowiązany między innymi podać do publicznej wiadomości rozkład jazdy środków transportowych przez zamieszczenie informacji na przystankach wymienionych w rozkładzie jazdy.

Reasumując, nie ulega wątpliwości, że do oceny czy pracownik wykonywał prace kierowcy w transporcie publicznym, wymienioną pod poz. 8 załącznika nr 2 do ustawy pomostowej, decydujące znaczenie ma ustalenie czy prace te wykonywał zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 14 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi wątpliwości fakt, iż odwołujący kierował autobusami posiadającymi więcej niż 15 miejsc siedzących, którym regularnie kierował na trasie z K. (1) do P., K. (2), O., W., a także na innych trasach. Trasy przejazdu były regulowane rozkładem jazdy, autobus zatrzymywał się na ustalonych przystankach, a przejazd był ogólnodostępny, oczywiście po uprzednim zakupieniu biletu. Fakt sprzedaży przez odwołującego biletów nie wyklucza, w ocenie Sądu, możliwości zaliczenia jego pracy do pracy o szczególnym charakterze, albowiem czynności te były marginalne. Podkreślić przy tym należy, iż jeżeli pracy w szczególnych warunkach towarzyszą inne czynności pracownicze, warunek pełnego zatrudnienia należy odnosić tylko do tych czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na czynniki szkodliwe dla zdrowia i uwzględnić w wymiarze czasu pracy tylko te inne czynności, które są ściśle związane z pracą w szczególnych warunkach, stanowiąc integralną część tej pracy, albo są wykonywane incydentalnie, w rozmiarze nieznaczącym dla wymiaru pracy w warunkach szczególnych. Powyższe stanowisko znajdujemy w wyroku Sądu Najwyższego, Izba pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 30 marca 2017 roku (II UK 41/16), w którym Sąd ten stwierdził, iż prace incydentalne nie mają wpływu na kwalifikację pracy jako pracy w szczególnych warunkach. Dokonując zaś oceny specyfiki pracy kierowców samochodów ciężarowych, Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 31 sierpnia 2017 roku (III UK 188/16), wskazał, iż do czasu pracy w warunkach szczególnych kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze powyżej 3,5 tony podlegają zaliczeniu czynności związane z załadunkiem i rozładunkiem tego samochodu.

Powyższe pozwala uznać, iż skarżący w pełnym wymiarze wykonywał pracę kierowcy autobusu, zaś czynności konduktorskie stanowiły integralną część tej pracy, wszak sprzedaży biletów skarżący dokonywał siedząc ciągle za kierownicą (okoliczność notoryjna), a przy tym miały charakter incydentalny, skoro sprzedaż biletów dotyczyła jedynie przystanków niewyposażonych w kasy biletowe.

Tak więc już sam okres pracy odwołującego co najmniej od 20 maja 1985 roku do 13 czerwca 2000 roku i od 18 czerwca 2000 roku do 31 sierpnia 2007 roku, jako kierowcy autobusu w transporcie publicznym jest pracą w szczególnym charakterze wymienioną w załączniku Nr 2 poz. 8 do ustawy o emeryturach pomostowych. Tak więc odwołujący udowodnił daleko ponad 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych i art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Powstałe warunki do przyznania odwołującemu prawa do emerytury pomostowej nie były sporne.

W tej sytuacji należało zmienić zaskarżoną decyzję organu rentowego, zgodnie z art. 477 ¹ § 2 k.p.c., i przyznać odwołującemu prawo do emerytury pomostowej od dnia 1 styczna 2024 roku, czyli od miesiąca, w którym odwołujący zgłosił o emeryturę pomostową – zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 roku, poz. 504 t.j.) w związku z art. 26 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

Sędzia Stanisław Pilarczyk