Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2022 r. w Kaliszu

odwołania J. K., A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 29 marca 2022 r. Nr (...)

w sprawie J. K., A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o uregulowanie zobowiązań

1.  Oddala odwołania

2.  Zasądza od J. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  Zasądza od A. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.03.2022r.Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, iż J. K. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 11/2019r. do 09/2021r. w wysokości 9.245,01zł, ze wskazanymi w decyzji kwotami z tytułu składek i odsetek, gdyż jako wspólnik spółki jawnej podlega ubezpieczeniom do dnia wykreślenia spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo do dnia zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, (co nie nastąpiło), a mimo obowiązku nie uiścił należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołanie od tej decyzji z 29.03.2022r. wniósł J. K. podnosząc, że spółka (...) po 31.12.2019r. nie prowadzi działalności, bo wspólnicy są w konflikcie, umowa spółki została wypowiedziana przez wspólniczkę A. K., wobec której toczy się postępowanie karne o uszczuplenie majątku spółki, a wyrejestrowanie spółki z rejestru było niemożliwe najpierw z powodu sprzeciwu ZUS, a następnie z powodu toczącego się postępowania karnego przeciw wspólniczce.

Decyzją z dnia 06.04.2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że A. K. jako wspólnik spółki jawnej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu w okresie od 1.06.2019r. do 08.12.2019r. i od 1.06.2020r. do 30.11.2020r. (i jednocześnie ustalono podstawy wymiaru składek na poszczególne ubezpieczenia) ponieważ jest (...) spółki jawnej (...) zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym, ale poza w/w okresami osiągała co najmniej minimalne wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia u innych płatników. Podlega ubezpieczeniom jako wspólnik spółki jawnej do czasu jej wykreślenia z KRS ale tylko w okresach gdy nie osiągała powyższego poziomu wynagrodzenia.

Od decyzji z 06.04.2022r. odwołanie złożyła A. K., domagając się jej uchylenia gdyż wypowiedziała umowę spółki oświadczeniem z 20.06.2018r. i od tego czasu nie uczestniczyła w zarządzaniu spółka oraz wystąpiła o wykreślenie spółki do KRS, co jednak nie nastąpiło najpierw z powodu sprzeciwu ZUS i banku, a następnie z powodu sprzeciwu byłego wspólnika.

Sąd połączył obie sprawy do wspólnego rozpoznania jako, że dotyczą tego samego stanu faktycznego co do sytuacji spółki jawnej (...).

Organ rentowy wniósł o oddalenie obu odwołań podnosząc, że decydujące w sprawie jest to, że spółka (...) nie została wkreślona z Krajowego Rejestru Sądowego, bez względu na przyczynę tego stanu.

Sąd ustalił co następuje;

Spółka jawna (...) została zawiązana w dniu 01.12.2002r. przez J. K. i A. K. (wówczas W.). Celem zawarcia umowy spółki jawnej było prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej. Jako przedmiot działalności spółki określono pośrednictwo finansowe, w tym obrót wierzytelnościami, działalność pomocnicza finansowa m.in. związana z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno-rentowymi i szereg innych. Ustalono też, że każdy ze wspólników jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania na zewnątrz, a w sprawach wewnętrznych (kserokopia umowy spółki k 26-29 akt VU 447/22)

W istocie spółka zajmowała się windykacja i obsługa podmiotów gospodarczych, zatrudniając pracowników i prawników. Na przełomie 2012/13 J. K. wraz z synem założył (...) sp.z o.o., spółkę prowadzącą tożsamą działalność. (...) spółki jawnej popadli w konflikt. Spółka musiała zaciągać kredyty na bieżące funkcjonowanie, zaczęto stopniowo ją wygaszać Pracownicy stopniowo byli przenoszeni do spółki (...) sp. z o.o.

Od dnia 1.01.2019r. Spółka (...) nie prowadziła już działalności, bowiem pismem z dnia 20.06.2018r. A. K. wypowiedziała umowę spółki ze skutkiem na 31.12.2018r. i wystąpiła do Sądu Rejonowego w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego o wykreślenie spółki z KRS. Postanowieniem z dnia 13.05.2019r. wszczęte zostało postępowanie o rozwiązanie spółki bez przeprowadzenia likwidacji ( kserokopie pism k13,14)

W dniu 09.05.2019r. A. K. zgłosiła w ZUS wyrejestrowanie spółki jako płatnika z dniem 01.01.2019r. oraz do Urzędu Skarbowego o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT i o remanencie końcowym spółki na 31.12.2018r. wynoszącym zero zł.

Z dniem 31.12.2018r. zakończyła się też umowa najmu lokalu użytkowego zawarta w dniu 01.01.2017r. między (...) sp.z o.o. a (...) sp.j .. (k 32- 35)

W piśmie z dnia 14.05.2019r. kierowanym do Sądu Rejonowego w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego J. K. potwierdził, że wspólniczka prawidłowo wypowiedziała umowę spółki, wspólnicy uznali zgodnie, że spółka zakończyła działalność z dniem 31.12.2018r. i zdecydowali by nie powoływać likwidatora, a ponieważ spółka nie prowadzi działalności ani nie posiada żadnego majątku konieczne jest dokonanie jej wykreślenia z ewidencji KRS ( k 9 akt VU 447/22).

Postanowieniem z dnia 18.09.2019r. w/w Sąd umorzył postępowanie, gdyż Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprzeciwił się rozwiązaniu i wykreśleniu spółki (...) sp. j. bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego z uwagi na nie wywiązanie się z obowiązku regulowania zobowiązań i posiadanie zadłużenia z tytułu składek. Podobnie wierzyciel (...) Bank (...) S.A. sprzeciwił takiemu rozwiązaniu z uwagi na istniejącą, a niezaspokojona i wymagalną wierzytelność . (kserokopia postanowienia k 17,18)

Pismem z dnia 09.11.2020r.J. K. poinformował sąd w Poznaniu iż wystąpił do prokuratury z wszczęcie postępowania przeciwko A. K. oskarżając ją o działanie na szkodę spółki i w Sądzie Rejonowym w Kaliszu w II Wydziale Karnym toczy się przeciw niej postępowanie karne pod sygnaturą IIUK229/20.

Postępowanie o rozwiązanie spółki bez przeprowadzenia likwidacji wszczęte postanowieniem z 19.10.2018r. zostało umorzone przez Sąd Rejonowy w Poznaniu postanowieniem z dnia 1.03.2021r. z uwagi na to, że rozwiązaniu temu sprzeciwił się wspólnik J. K.. ( kserokopia postanowienia k20,21)

Jak wyjaśnił J. K. w swoim odwołaniu wyrejestrowanie spółki jawnej (...) z KRS spowoduje likwidację kont tej spółki i po wydaniu wyroku w sprawie karnej przeciwko A. K. i nakazaniu jej naprawienia szkody nie będzie formalnie podmiotu, który został pokrzywdzony jej działaniem i nie będzie miała gdzie zwrócić pieniędzy.

W rozliczeniu podatkowym za rok 2020 i 2021 J. K. wykazywał tylko osiąganie przychodów z tytułu stosunku pracy. (k 38-44)

A. K. w okresach od 16.10.2019r. do 08.12.2019r. oraz od 15.06.2020r. do 30.11.2020r. była zarejestrowana w PUP w K. jako bezrobotna, od 09.12.2019r. do 31.05.2020r. pozostawała w zatrudnieniu.

Sąd zważył co następuje;

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie, gdyż samo wypowiedzenie umowy spółki przez A. K. i zaprzestanie prowadzenia działalności przez spółkę jawną nie spowodowało ustania obowiązku podlegania przez wspólników spółki jawnej ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu.

Stosownie do art. 13 ust. 4b ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2021 poz. 504) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne będące wspólnikami spółki jawnej, partnerskiej lub komandytowej od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce do dnia wykreślenia spółki z KRS albo zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce z wyłączeniem okresów, na które wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy z 06.03.20918r. – prawo przedsiębiorstw.

Jak wynika z art.58 par.1 pkt 5 ustawy z 15.09.2000r. Kodeks Spółek Handlowych wypowiedzenie umowy przez wspólnika jest jedną z przyczyn rozwiązania spółki. Nie jest to jednak wystarczające dla zakończenia bytu prawnego danej spółki. Zgodnie bowiem z art.84 par 2 tej ustawy Kodeksu Spółek Handlowych następuje z chwilą wykreślenia jej z Krajowego Rejestru Sądowego.

Wypowiedzenie umowy spółki obliguje wspólników do przeprowadzenia likwidacji spółki i złożenia wniosku o jej wykreślenie z rejestru.

W niniejszej sprawie postępowanie o wykreślenie spółki z rejestru nie zostało przeprowadzone z uwagi na to, że J. K. sprzeciwia się zakończeniu bytu prawnego spółki w oczekiwaniu na pokrycie szkód wyrządzonych na jej rzecz przez drugiego ze wspólników. Z jego stanowiska wynika więc, że ma pełną świadomość sytuacji prawnej spółki.

Kwestia sytuacji wspólników gdy spółka nie prowadzi już działalności była już wcześniej przedmiotem wielu orzeczeń sądowych m.in. Sądu Najwyższego.

W postanowieniu z 12.08.2020r. (IUK 337/19) Sąd Najwyższy uznał, że posiadanie statusu wspólnika spółki jawnej wpisanej do KRS (czyli wpis spółki jawnej do KRS i brak jej wykreślenia) stanowi samodzielną podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym i to mimo nieprowadzenia działalności gospodarczej przez wspólników. Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał przy tym, że art.13.pkt.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (stwierdzający, że osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresów jej zawieszenia na podstawie art.36a ustawy Prawo przedsiębiorców) nie ma zastosowania do wspólników. Przepis ten bowiem zawiera zastrzeżenie, że dotyczy ubezpieczonych czyli osoby fizycznych, czyli nie jest możliwe jego zastosowanie w stosunku do spółki. Działalność gospodarczą prowadzi bowiem spółka, a nie wspólnik.

Dla celów ubezpieczeń społecznych (z racji art.8 ust.6 pkt 4 ustawy systemowej) wspólnik jest uznany za osobę prowadzącą „pozarolniczą działalność”. Pojęcie „pozarolnicza działalność„ nie jest tożsame z pojęciem „działalność gospodarcza”. Jest pojęciem szerszym. Osoby prowadzące „pozarolniczą działalność” należy odróżniać więc od węższej kategorii osób prowadzących „działalność gospodarczą” (art. 8 ust r okt.4 w/w ustawy).

Moment rozpoczęcia lub zaprzestania działalności gospodarczej przez spółkę, czyli stan faktyczny nie jest istotny wobec konstytutywnego charakteru wpisu do KRS w odróżnieniu od wpisu do CEIEDG (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 8.11.2017r. IIIUK244/16).

Analogicznie w wyroku z 03.02.2011r. (IIUK271/10) Sąd Najwyższy stwierdził, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia bez względu na fakt prowadzenia działalności, bowiem obowiązek ubezpieczenia tego wspólnika powiązany jest jedynie z posiadaniem przez niego takiego statusu, a nie z prowadzeniem działalności gospodarczej. Obowiązek podlegania ubezpieczeniom trwa od dnia uzyskania tego statusu do dnia jego utraty i jest niezależny od prowadzenia działalności /osiągania przychodów.

Poglądy powyższe Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela.

Wspomniane orzeczenia z 12.08.2020r. Sądu Najwyższego i z 27.04.2022r. Sądu Apelacyjnego w Łodzi wydane były zresztą w odniesieniu do analogicznego stanu faktycznego jak w obecnej sprawie, kiedy to wspólnicy znajdowali się w konflikcie, spółki zakończyły aktywność gospodarczą, postawione były w stan likwidacji, ale nie zostały jeszcze wykreślone Krajowego Rejestru Sądowego. Stosownie do art. 46 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne płatnik składek przekazuje bezpośrednio do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej.

Stosownie do treści art.9 ust. 1 i 1a cyt. ustawy systemowej w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń (np. pozostawania w stosunku pracy i osiągania w związku z tym wynagrodzenia na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia) płatnik składek z tytułu działalności gospodarczej nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Natomiast bez względu na istnienie innego tytułu do ubezpieczeń społecznych zobowiązany jest do odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Stosownie do treści art. 46 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać i opłacać składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Jak wynika z art.81 ust.2 ustawy z 27.08.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej ze środków publicznych (w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2021r.) podstawę wymiaru składki stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 76% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego,, a od 01.01.2022r. kwota minimalnego wynagrodzenia.

J. K. w związku z zatrudnieniem u innego płatnika podlegał więc z racji pozostawania wspólnikiem spółki jawnej ubezpieczeniu zdrowotnemu, a ponieważ nie odprowadził z tego tytułu składek od listopada 2019r. posiada zaległość składkową określoną w decyzji z 29.03.2022r.

Co do A. K., która w okresach od 1.01.2019r. do 31.05.2019r. i od 09.12.2019r. do 31.05.2020r. oraz od 1.12.2020r. podlegała ubezpieczeniom pracowniczym osiągając wynagrodzenie przekraczające minimalne obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z racji pozostawania wspólnikiem spółki jawnej dotyczy okresu od 1.06.2019r. do 08.12.2019r. oraz od 1.06.2020r. do 30.11.2020r.

Okres zarejestrowania jej jako osoby bezrobotnej nie ma znaczenia dla obowiązku podlegania ubezpieczeniom, gdyż nie stanowił innego tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i tym samym nie miał miejsca zbieg tytułów ubezpieczenia.

Obie zaskarżone decyzje są prawidłowe. Oba odwołania podlegały więc oddaleniu i zgodnie z art.477 ¹⁴ §1 kpc przeczono jak w pkt 1wyroku.

O kosztach postępowania w punkcie 2 wyroku orzeczono na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.). W odniesieniu do decyzji dotyczącej J. K. gdzie wskazano podstawy wymiaru składek koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika ZUS wyliczone są od wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z wyżej powołanym rozporządzeniem stawka minimalna radcy prawnego w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych przy wartości przedmiotu sprawy do 10.000zł wynosi 1800 zł.

W odniesieniu do A. K. gdzie spór dotyczył tylko podlegania ubezpieczeniom koszty zastępstwa procesowego należne są w stawce minimalnej w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych określonej na 180zł, dlatego zgodnie z art. 98 kpc i § 9 pkt.2 cytowanego rozporządzenia.