Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2023 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2023 r. w Kaliszu

odwołania J. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 10 maja 2023 r. Nr (...)

w sprawie J. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o rekompensatę z tytułu pracy w szczególnych warunkach

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 10 maja 2023 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje J. A. przy emeryturze prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od (...).

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.05.2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał J. A. emeryturę od osiągnięcia wieku emerytalnego 65 lat, ale jednocześnie odmówił mu przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, jako że nie wykazał 15 lat pracy w szczególnych warunkach ze względu na brak właściwego świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Poinformowano przy tym, że uznano tylko okres od 14.09.1982r. do 30.04.1994r.

Odwołanie od tej decyzji wniósł J. A. i kwestionując wyliczenie wysokości emerytury z pominięciem rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach domagał się na podstawie zeznań wskazanych świadków zaliczenia takiej pracy w Zakładzie (...) jako maszynista maszyn offsetowych, w Zakładach (...) jako fotochemik oraz w (...) jako wyładowywacz wagonów.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił, co następuje.

J. A. urodził się w dniu (...)

W okresie od 07.07.1976r. do 30.04.1978r. zatrudniany był jako maszynista offsetowy w (...) w K..

( k 7 -8 akt emerytalno-rentowych 2011)

Następnie w okresie od 05.07.1978r. do 28.09.1981r. zatrudniony był w Zakładach (...) w T. na stanowisku fotograf w oddziale szablonowni. W świadectwie pracy odnotowano, że stosunek pracy wygasł z powodu podjęcia zastępczej służby poborowej.

(świadectwo pracy k 22 w/w akt ZUS)

W świadectwie pracy w szczególnych warunkach z 23.06.2003r. zakład pracy zakwalifikował tę pracę na stanowisku fotograf jako wymienioną z wykazie A dziale XI poz. 3 pkt.11 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z 07.07.1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

(świadectwo w pliku akt ZUS -2015)

Pod wskazanym punktem w wykazie wymienia stanowisko fotochemik.

Odwołujący się pracował formalnie na stanowisku określonym przez zakład pracy „fotograf”., ale w istocie jako fotograf obróbki chemicznej. Praca ta odbywała się w ciemni i z wykorzystaniem odczynników chemicznych. Pracował przy użyciu maszyny repeteks, to jest drukarki sumującej i tworzył duże klisze (ok 1,5m x 1,6m) z wielokrotnie powielanym wzorem na tkaninę, który był przygotowany wcześniej przez rysowników. Dla każdego wzoru fotochemik musiał wykonać tyle klisz ile kolorów przewidywano na dany wzór, nałożyć je na siebie i przekazać do dalszej obróbki w galwanizerni.

Dowód- zeznania świadków T. J. [00:12-00:19], H. Ł. [ 00:20-00:26] i odwołującego się [ 00:45- 00:54] k 38-39.

Następnie odwołujący się został powołany do odbycia zastępczej służby poborowej (jako osoba z kategorią D). W ramach tej służby od 1.10.1981r. odwołujący się podjął pracę w (...) w (...), i pracował tam do 31.08.1983r., w tym do 13.12.1981r. w ramach zastępczej służby wojskowej, a od 14.12.1982r. jako pracownik. Wykonywał pracę na stanowisku wyładunkowy węgla kamiennego. Praca polegała na wybieraniu łopatą z wagonów przymarzniętego węgla, albo na podnoszeniu węgla, który spadł z taśmociągu.

( dowód-zeznania odwołującego się [00:55-00:58] k 39v, świadectwo w aktach ZUS)

W aktach osobowych z tego zakładu znajdują się dwie umowy o pracę, obie na stanowisko wyładunkowy węgla kamiennego. Pierwsza- z 1.10.1981r. zawarta była na okres 2 lat jako zastępcza służba wojskowa, a druga z 18.01.1982r., wstecznie od 14.12.1981r. na czas nieokreślony.

W świadectwie pracy w szczególnych warunkach z 21.05.2003r.pracę tę zakwalifikowano jako wymienioną z wykazie A dział I poz.8 pkt.22. wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12.08.1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Pozycja 8 tego wykazu odnowi się do prac na zwałowiskach górniczych, hutniczych i elektrociepłowniczych, zaś punkt 22 dotyczy wyładowywacza wagonów.

Poczynając od 14.09.1982r. odwołujący się ponownie pracował w (...) jako maszynista offsetowy i zatrudnienie tam trwało do 30.04.1994r. Zatrudnienie to jest przez ZUS uznawane jako praca w szczególnych warunkach w oparciu o świadectwo pracy w szczególnych warunkach z 30.04.1994r., gdzie praca maszynisty offsetowego określona jest jako drukowanie i uszlachetnianie druków na stanowisku o jakim mowa w dziale XI poz.4 pkt.4 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 26 Ministra Kultury i Sztuki z 1.08.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu kultury i sztuki (Dz.U.8 poz. 43/83).

(dowód- świadectwo w aktach ZUS 2015)

Po likwidacji drukarni, po okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych odwołujący się od 05.04.1995r. do 31.07.1998r. ponownie był zatrudniony jako maszynista offsetowy, ale w Zakładzie (...) S.C. w K. założonym przez jednego J. K., który wcześniej w (...) był jednym z dyrektorów. Odwołujący się pracował w tym zakładzie tak jak i poprzednio jako maszynista offsetowy. W świadectwie pracy z 31.07.1998r. w pkt.8 zaznaczono, że przez cały okres zatrudnienia wykonywał prace szczególnych warunkach : drukowanie i uszlachetnianie druków o jakiej mowa w wykazie A dział XI pkt.4 rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r.

(dowód- zeznania świadka J. K. [ 00:27-00:35 k. 39, świadectwo k z 30.07.1998r. k 30 w/w pliku akt ZUS)

Od 1.08.1998r. odwołujący się prowadził własną działalność gospodarczą, a od 1.09.2004r. pobierał rentę najpierw z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a następnie z częściowej.

Odwołujący się nie wystąpił o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Po ukończeniu wieku 65 lat uzyskał prawo do emerytury, ale z pominięciem prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (T.j.Dz. U. z 2022 roku, poz. 1340), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z definicją ustawową z art. 2 pkt. 5 cyt. ustawy rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że wnioskodawca nie nabył prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze i nie spełniał ku temu warunków.

W myśl art. 23 ust. 1 i 2 powołanej ustawy, ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę; rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z powołanymi przepisami rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. (tylko dla tych ubezpieczonych ustala się kapitał początkowy), który ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r. Jednocześnie ust. 2 art. 21 precyzuje przesłankę negatywną, stanowiąc, iż rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Pracami w szczególnych warunkach – w rozumieniu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są prace wyszczególnione w wykazach A i B stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Prace takie muszą być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy zaliczył J. A. 10 lat 9 miesięcy i 24 dni pracy w szczególnych warunkach na stanowisku maszynisty offsetowego w (...). Jest to praca wykonywana na przestrzeni od 14.09.1982r. do 30.04.1994r. z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych wykazanych przez pracodawcę i okresów zasiłkowych przypadających poi 14.11.1991r. ( k 311 akt ZUS)

W przepisach branżowych praca maszynisty offsetowego ujęta jest jako drukowanie i uszlachetnianie druków na stanowisku o jakim mowa w dziale XI poz.4 pkt.4 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 26 Ministra Kultury i Sztuki z 1.08.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu kultury i sztuki (Dz.U.8 poz. 43/83)

Analogiczną pracę odwołujący się wykonywał też w tym samym zakładzie wcześniej, w okresie od 07.07.1976r. do 30.06.1978r., a następnie w Zakładzie (...) od 05.05.1995r. do 31.07.1998r.

Już te okresy pracy maszynisty offsetowego są wystarczające dla przyjęcia za wykazane co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Warto wspomnieć, że w szczególnych warunkach odwołujący się pracował również jako wyładunkowy węgla kamiennego w Zespole (...) po zakończeniu zastępczej służby wojskowej czyli od 14.12.1981r. do 31.08.1982r. na stanowisku wymienionym w wykazie A dział I poz. 8 pkt 22 przepisów branżowych- zarządzenia Ministra Górnictwa i Energetyki z 12. 08.1983r.) Także praca na stanowisku de facto fotochemika wykonywana w Zakładach (...) - zgodnie z intencją pracodawcy i zeznaniami świadków spełniała warunki do uznania jej za pracę w szczególnych warunkach.

Skoro zatem odwołujący się wykazał wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz spełnia też pozostałe wymogi, to przysługuje mu przy emeryturze prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od czasu nabycia emerytury, to jest od (...).

Zaskarżona decyzja organu rentowego podlegała więc zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w wyroku.

Sędzia Ewa Nowakowska