Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2021 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2021 r. w Kaliszu

odwołania B. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 6 lipca 2021 r. Nr 161/ (...) ( (...)- (...))

w sprawie B. J.

przy udziale S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 6 lipca 2021 r. znak 161/ (...) ( (...)- (...)) w ten sposób, że ustala, iż B. J. jako pracownik u płatnika składek S. K. podlega od 05 lutego 2021r. obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6. 07.2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w O. stwierdził, że B. J. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 05.02.2021r. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek S. K., ponieważ w krótkim czasie po zgłoszeniu do ubezpieczeń była niezdolna do pracy w związku z ciążą, a postępowanie wyjaśniające nie wykazało świadczenia pracy, zatem przyjęto, że umowa o pracę została zawarta dla pozoru, z zamiarem uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu B. J. domagając się objęcia ubezpieczeniem pracowniczym z tytułu zawartej umowy o pracę, argumentując, że umowę o pracę realizowała zgodnie z dokonanym zgłoszeniem do ubezpieczeń.

S. K. będąca stroną postępowania jako płatnik i adresat decyzji wniosła o uwzględnienie odwołania.

Sąd ustalił co następuje:

Poza sporem jest, że S. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) S. K.. Jest to agencja ochrony osób i mienia. Zajmuje się też konwojowaniem Zatrudnia osoby na stanowisku pracownik ochrony i jedną osobę na stanowisku pracownika administracyjno-biurowego. Jest to A. J. zatrudniona jako pracownik biurowy w wymiarze ¼ etatu.

W 2020r. było to od 29 osób w styczniu, do 37 w grudniu. W 2021r. w styczniu było 36 zatrudnionych pracowników, w sierpniu 48. W 2020r. firma wypracowała przychód na poziomie 2.282 383,98zł, a dochód 1 470 267zł. (PIT k 34)

Poza sporem jest, że jedną z osób zatrudnionych jako pracownik ochrony jest teść odwołującej się -P. J..

Cześć pracowników agencji ochrony stanowią byli policjanci na emeryturach, część zwykli niewykwalikowani pracownicy ochrony fizycznej. Są to z reguły osoby, dla których praca ta stanowi dodatkowe źródło utrzymania, czyli posiadające świadczenie emerytalne lub inny tytuł ubezpieczenia i nie są zainteresowani zawarciem umowy o pracę. Chcąc mieć swobodę czasową zawierają umowę zlecenia.. Firma korzysta z wynajmowanych pomieszczeń biurowych, w których znajduje się stacja monitorowania alarmów, magazyn broni, pomieszczenie dla grupy interwencyjnej i gabinet szefowej. W gabinecie nie było regałów, szaf z segregatorami, a nieuporządkowaną dokumentację składano w kartonach na podłodze. Planowano remont, ale przedtem należało uporządkować dokumentację, przygotować do archiwizowania, stąd decyzja o zaangażowania osoby do prac biurowych, a żeby była to osoba zaufana z uwagi na specyfikę działalności firmy zapadła decyzja o zatrudnieniu B. J. jako osoby poleconej przez P. J..

Dowód zeznania świadka E. B. [00:03-00:20] nagranie z rozprawy 29.09.2021r., zeznania S. K. [00;06-00:20] nagranie z rozprawy z 13.10.2021r.

Odwołująca się B. J. urodziła się w dniu (...) Ma wykształcenie średnie. W 2008r. ukończyła liceum profilowane o profilu administracyjno- ekonomicznym i studiuje zarzadzanie w (...) z siedzibą w Ł. filia w O. Od czasu pandemii studia odbywała w systemie on-line. Pracowała od 1.07.2015r do 04.09.2015r. w (...) we W., od 24.01.2017r. do 31.01.2019r. w (...) we W. oraz od 1.03.2019r. do 31.08.2019 r. odbyła staż w Urzędzie Miejskim w K. jako technik prac biurowych i następnie zatrudniona była od 01.09.2019r. do 04.02.2020r. w tym urzędzie z zarobkami na poziomie płacy minimalnej.

Pierwsze dziecko urodziła 04.02.2020r. i korzystała z urlopu macierzyńskiego do 04.02.2021r. Z uwagi na znaczne obciążenie kredytowe konieczne było podjęcie przez nią pracy zaraz po urlopie macierzyńskim, a dziećmi zajęła się teściowa, która mieszka w tej samej miejscowości i jest na emeryturze.

Dowód zeznania odwołującej się [00:21-0031] nagranie rozprawy w dniu29.09.2021r.

W dniu 05.02.2021r. S. K. zawarła z B. J. umowę o pracę na stanowisku pracownika biurowego, pełnym wymiarze czasu pracy, na czas określony do 31.12.2021r. W umowie o pracę jako miejsce wykonywania wskazano adres pracodawcy, a jako wynagrodzenie 2800zł, co odpowiada minimalnej płacy obowiązującej w tym czasie. (k 53akt ZUS)

Z założenia początkowo miała uporządkować i zarchiwizować starą dokumentację, a później przejęć typowe prace biurowe, gdyż A. J. jest zatrudniona jako pracownik biurowy tylko na ¼ etatu.

Zawarcie umowy o pracę poprzedzone było uzyskaniem zaświadczenia od lekarza uprawnionego do przeprowadzania badań profilaktycznych o zdolności do pracy na stanowisku pracownika biurowego na skierowanie jakie przyszły pracodawca wystawił 25. 01.2021r. (k 30 akt ZUS)

Poza sporem jest że płatnik dokonał zgłoszenia odwołującej się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako pracownika w dniu 04.02.2021r., a już od 20.04.2021r. B. J. korzystała ze zwolnień lekarskich.

Niesporne jest, że już w chwili zawierania umowy o prace odwołująca się była w ciąży, a termin porodu miała ustalony na 26.07.2021r.

Zawierając umowę o prace odwołująca się nie informowała o tym, że znajduje się w ciąży, bo obawiała się, że może nie zostać zatrudniona, a czuła się dobrze. Zwolnienie lekarskie otrzymała z powodu cukrzycy w VI miesiącu ciąży.

W okresie od 22.02.2021r. do 26.02.2021r. odwołująca się korzystała z urlopu wypoczynkowego, bo jak podała pracodawcy czuła się przemęczona przygotowywaniem do egzaminów na uczelnię i jednoczesną opieką nad rocznym dzieckiem oraz podjętą pracą.

(dowód- wyjaśnienie k 57 oraz zeznania S. K. [00:25-00:34] nagrania z rozprawy 13.10.2021r.

W okresie od zawarcia umowy o prace do rozpoczęcia korzystania ze zwolnień lekarskich odwołująca się pracowała w godzinach 8-16, w biurze, gdzie zajmowała się porządkowaniem, segregowaniem dokumentacji według lat, chronionych obiektów itp. gdyż dokumentacja nie była od początku istnienia firmy archiwizowana. Opisywała na kartonach ich zawartość. Swoją obecność odnotowywała w liście obecności. Pobierała wynagrodzenie w formie gotówkowej.

(dowód zeznania świadka E. B. [00:15-00:20] oraz odwołującej się

[ 00:27-00:31] nagrania rozprawy z 29.09.2021r. i zeznania S. K. [00:20- 00:25] nagrania rozprawy 13.10.2021r.

Z informacji od lekarza ginekologa prowadzącego ciążę odwołującej się wynika, że po stwierdzeniu ciąży stan zdrowia odwołującej się był dobry i nie było wskazań do wystawiania zwolnień lekarskich, aż do czasu badań w kierunku cukrzycy, wykonanych zgodnie z rekomendacją między 21 a 26 tygodniem ciąży. Dopiero wówczas skierowano ją do Poradni Diabetologicznej w P. z rozpoznaniem wikłającej cukrzycy i rozpoczęto wydawanie zwolnień lekarskich.

( dowód –informacja od Lek med. T. Z. z 13.09.2021r. k 20)

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust.1, art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020r. poz.53 ze zm.) pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalno- rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

Stosownie do treści art.8 ust.1 cytowanej ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz zakładu pracy, a zakład do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem / art.22 ust.1 k.p./.

Zawarcie umowy o pracę nie wywołuje jednak żadnych skutków prawnych tj. stosunek pracy nie nawiązuje się, jeśli jest to umowa zawarta dla pozoru.

Zgodnie z treścią art.83 § 1 k.c. nieważne jest bowiem oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jego zgodą dla pozoru.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę

w żadnym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne jakie zwykle prawo

łączy ze składanym przez nią oświadczeniem, czyli albo nie chce wywołać żadnych skutków prawnych, albo chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. O pozorności umowy o pracę można mówić, gdy nie doszło w ogóle do świadczenia pracy w sposób odpowiadający treści zawartej umowy, a jedynie stworzono pozory w postaci zgłoszenia do ubezpieczenia, opodatkowania, opłacenia składek ubezpieczeniowych i np. sporządzenia list płac i obecności.

W niniejszej sprawie, z uwagi na zgłoszenia do ubezpieczenia pracowniczego osoby w ciąży, która w stosunkowo krótkim okresie od zgłoszenia do ubezpieczenia korzystała ze zwolnienia lekarskiego, a także wobec wątpliwości co do realnej potrzeby jej zatrudnienia po stronie pracodawcy na warunkach określonych w umowie o pracę, pojawiły się również wątpliwości co do rzeczywistej intencji stron umowy o pracę.

Wprawdzie nie można negować prawa pracodawcy do swobodnego podejmowania decyzji co do celowości zatrudniania pracowników, ale też nie można pomijać sytuacji, gdy decyzje te wywołują skutek finansowy dla podmiotu nie będącego stroną umowy o pracę i nie mającego wpływu na jej zawarcie. Takim podmiotem jest np. ZUS, który jest płatnikiem świadczeń z ubezpieczenia społecznego pracowników, nawiązującego się z mocy prawa z chwilą zawarcia umowy o pracę. Z tego też względu za uzasadnione należy przyjąć, iż takie wątpliwe umowy o pracę mogą być przez ZUS zakwestionowane i podlegają kontroli Sądu.

W ocenie Sądu materiał zabrany w niniejszej sprawie nie daje podstaw do stawiania spornej umowie zarzutu nieważności. Do wniosku tego skłania ocena całokształtu materiału sprawy.

Po pierwsze Sąd nie podziela stanowiska ZUS, że cel zawarcia umowy ma decydujące znaczenie dla oceny jej ważności, aczkolwiek zgodzić się należy z tezą, że zawarcie umowy o pracę służyło ubezpieczeniu odwołującej się w związku z ciążą i macierzyństwem. Należy zauważyć, że utrwalone orzecznictwo sądów przyjmuje, że o ważności umowy o pracę nie decyduje zamiar dyktujący potrzebę jej zawarcia, ale to czy zawierając umowę strony miały zamiar wzajemnego zobowiązania się – pracownik do świadczenia pracy a pracodawca do dania mu pracy i wynagrodzenia za nią oraz czy umowa była w rzeczywistości realizowana. (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2005r sygn.akt I UK 32 /05)

Po drugie nie można pomijać tego, że dokumentacja medyczna wskazuje, że w czasie zawierania umowy odwołująca się była jeszcze zdolna do pracy.

Ponadto nie sposób też nie dopatrzeć się po stronie pracodawcy racjonalnej potrzeby zatrudnienia osoby do pracy biurowej, skoro pojawiła się potrzeba przeprowadzenia archiwizacji dokumentacji, która od początku istnienia firmy nie była porządkowana ani opisywana. Nie jest bowiem prawdą, że dotąd S. K. wraz dwiema pracownicami zajmowała się dokumentami firmy, bo właśnie zarchiwizowaniem dokumentów nikt się nie zajmował i tego tytułu powstał problem z zaległościami konieczny do rozwiązania przed remontem. Wyjaśnienia płatnika, co do potrzeby zaangażowania osoby do takiej pracy są przekonujące.

Ponadto należy zauważyć, że umowa o pracę dotyczyła zajęcia, do którego odwołująca się miała przygotowanie teoretyczne oraz umiejętności praktyczne z racji wykształcenia zawodowego i dotychczasowej pracy w urzędzie. Przy tym ustalone wynagrodzenie na poziome płacy minimalnej było odpowiednie do wymiaru i charakteru pracy. Jednocześnie nie przekraczało ono możliwości finansowych pracodawcy, będącego w dobrej kondycji finansowej. Zaangażowanie do lekkiej, prostej pracy osoby z minimalnym wynagrodzeniem wydaje się logicznie i zasadne także z ekonomicznego punktu widzenia i wskazuje, że tego stanowiska pracy nie zostało stworzone sztucznie i bez potrzeby. Takiej oceny nie niweczy fakt, że stanowisko pracy odwołującej się nie zostało uzupełnione bezpośrednio i wprost, bo wiąże się to z realiami aktualnego na rynku pracy. Poza tym należy odnotować, że odwołująca się świadczyła umówioną pracę od zawarcia spornej umowy do czasu orzeczenia niezdolności do pracy, pracodawca jej pracę przyjmował, a za wykonywaną pracę otrzymywała należne jej wynagrodzenie. Spełnione zostały więc przesłanki do uznania umowy o pracę za ważną. Nic nie wskazuje na to, że doszło między pracownikiem i pracodawcą do porozumienia ukrywającego inną czynność prawną.

W tym stanie rzeczy nie znajdując podstaw do kwestionowania umowy o pracę z dnia 05.02.2021r. Sąd uznał, że zaskarżona decyzja podlega zmianie.

Skutek w postaci podlegania w pełnym zakresie ubezpieczeniom pracowniczym ograniczony jest czasem na jaki umowa została zawarta.

W tym stanie rzeczy i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzeczono jak w wyroku.