Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2021 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2021 r. w Kaliszu

odwołania S. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20 lipca 2021 r. Nr 175/ (...) ((...))

w sprawie S. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

Zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 20 lipca 2021 r. znak 175/ (...) ((...)) w ten sposób, że ustala, iż S. M. podlega od 02 stycznia 2020r. do 03 lipca 2020r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...).

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.07.2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. stwierdził, że S. M. zgłoszony do ubezpieczenia społecznego jako pracownik przez płatnika składek (...) nie podlega od 02.01.2020r. do 03.07.2020r. ubezpieczeniom społecznym pracowników z tytułu umowy o pracę, gdyż postępowanie przeprowadzone przez organ rentowy wykazało, że umowa o pracę na stanowisku pracownika gospodarstwa rolnego z wynagrodzeniem 2600 zł brutto zawarta została dla pozoru, na użytek uzyskania świadczenia przedemerytalnego, skoro nie wykazano, by w czasie zawarcia umowy istniała potrzeba zatrudnienia osoby na takim stanowisku, które zostało stworzone specjalnie dla niego na okres wymagany do nabycia uprawnień do świadczenie przedemerytalnego, a powód rozwiązania stosunku pracy jest taki jak jeden z warunków niezbędnych do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Odwołanie od tej decyzji wniósł do Sądu S. M. domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i objęcia ubezpieczeniem społecznym pracowników zgodnie z umową o pracę, podnosząc, że po zlikwidowaniu warsztatu samochodowego został zatrudniony do napraw maszyn i urządzeń rolniczych przez dotychczasowego klienta, który nie chciał szukać nowego mechanika i obowiązki pracownicze realizował, a został zwolniony gdy pogorszyła się sytuacja pracodawcy w związku ze spadkiem cen trzody chlewnej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

S. S., płatnik, uczestniczący w sprawie w charakterze strony postępowania wniósł o uwzględnienie odwołania.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

S. M. urodzony w dniu (...) jest z zawodu mechanikiem –kierowcą. Ma też uprawnienia spawalnicze i doświadczenie w pracy mechanika maszyn i urządzeń rolniczych w PGR. Od 15.10.1989r. do 31.12.2019r. prowadził jednoosobową działalność gospodarczą – warsztat samochodowy w miejscowości G.. Jednym z jego klientów był S. S..

W okresie od 02.01.2020r. do 03.07.2020r. odwołujący się był zgłoszony do ubezpieczeń jako pracownik u płatnika składek (...), następnie był zgłoszony jako osoba bezrobotna, po czym wystąpił o świadczenie przedemerytalne przedkładając świadectwo pracy z 03.07.2020r. wskazujące, że stosunek pracy ustal z powodu likwidacji stanowiska pracy.

W dniu 02.01.2020r. odwołujący się i S. S. zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisko pracownika gospodarstwa rolnego, w pełnym wymiarze czasu pracy i z wynagrodzeniem w wysokości 2600zł.

Zawarcie umowy o pracę połączone było dopełnieniem wymaganych formalności. Odwołujący się uzyskał w dniu 03.01.2020r. zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku pracownika gospodarstwa rolnego.

Odwołujący się zdecydował się zlikwidować warsztat mechaniczny jako działalność nieopłacalną z powodu wzrostu konkurencji na lokalnym terenie i zamierzał podjąć pracę w swoim zawodzie, a bez konieczności dalszych dojazdów. Nie podjął jeszcze poszukiwań, bo porozumiał się z dotychczasowym klientem – S. S., który prowadzi w miejscowości S. gospodarstwo rolne o pow. ok 100 ha nastawione na hodowlę trzody chlewnej. W zamkniętym cyklu hoduje stale ok.900 sztuk zwierząt i posiada bardzo duży park maszynowy. Przez okres zimowy potrzebował przeprowadzić gruntowny remont trzech z sześciu przyczep, co wymagało poważnych prac ślusarsko-spawalniczych, a nikt z tego rodzaju fachowców w okolicy nie chciał się tego podjąć. Zamierzał też dla rozszerzenia produkcji zwierzęcej dokonać przebudowy hali, co wymagało m.in. stworzenie dużej ilości kojców. Ponieważ odwołujący się miał również umiejętności i uprawnienia spawalnicze porozumieli się, że wykona te prace jako pracownik będący jednocześnie mechanikiem do bieżących napraw i serwisowania sprzętu. Zawarli umowę o pracę na czas nieokreślony, gdyż S. S. miał dla niego front pracy na dłuższą perspektywę czasu.

Decyzja o tej formie prawnej umowy wynikła z tego, że nie chcieli zatrudnienia na tzw. umowie śmieciowej. Minimalne wynagrodzenie pracownicze zaakceptowały obie strony jako odpowiednie. Działalność odwołującego się bowiem nie przynosiła mu wyższych dochodów, a córka pracodawcy w swojej pracy mimo jej wykształcenia otrzymała rówież stawkę minimalną.

Dowód zeznania S. S. [00:25- 00:40] nagrania z rozprawy z 06.10.2021r.

Odwołujący się wykonywał pracę pod kierownictwem pracodawcy, codziennie, w godzinach 8-16. Pracował w przydzielonym mu miejscu warsztatowym na terenie gospodarstwa. Jako stałe zadanie S. S. wskazał mu dokonanie remontu przyczep, ale na bieżąco rodzaj zadania był zmieniany gdy pojawiła się inna potrzeba. Odwołujący się był odrywany od remontu i dokonywał niezbędnej w danym czasie naprawy sprzętu rolniczego. Wykonywał polecenia pracodawcy i przez niego był rozliczany z czasu pracy oraz poprawności wykonywanych prac.

Dowód zeznania S. S. [00:25- 00:40] oraz S. M. [01:12- 00:20] nagrania z rozprawy z 06.10.2021r.

O rozwiązaniu stosunku pracy S. S. zdecydował gdy odczuwalnie pogorszyła jego sytuacja finansowa w związku ze spadkiem cen skupu trzody chlewnej wskutek zmiany na rynku mięsnym po rozprzestrzenieniu się choroby zwierząt (pomór świń) i pandemii covid 19. Zdecydował, że nie podejmie w tym momencie rozbudowy chlewni, a uznał, że na utrzymywanie pracownika tylko do serwisowania sprzętu nie stać go. Nałożyło się na to zaciągnięcie kolejnego kredytu na zakup sprzętu rolniczego (ładowarki niezbędnej na okres żniw). Zdecydował więc o likwidacji stanowiska pracy.

Dowód zeznania S. S. [00:25- 00:40] nagrania z rozprawy z 06.10.2021r.

Zgodnie z art. 6 ust.1, art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych / t.j. Dz.U. 2021 poz. 423/ pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalno- rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

Stosownie do treści art.8 ust.1 cytowanej ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz zakładu pracy, a zakład do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem / art.22 ust.1 k.p./.Zawarcie umowy o pracę nie wywołuje jednak żadnych skutków prawnych tj. stosunek pracy nie nawiązuje się, jeśli jest to umowa zawarta dla pozoru.

Zgodnie z treścią art.83 § 1 k.c. nieważne jest bowiem oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jego zgodą dla pozoru.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę

nie chce, aby powstały skutki prawne jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem, czyli albo nie chce wywołać żadnych skutków prawnych, albo chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli.

O pozorności umowy o pracę można mówić gdy nie doszło w ogóle do świadczenia pracy w sposób odpowiadający treści zawartej umowy, a jedynie stworzono pozory w postaci zgłoszenia do ubezpieczenia, opodatkowania, opłacenia składek ubezpieczeniowych i np. sporządzenia list płac i obecności.

W niniejszej sprawie, z uwagi na wątpliwości co do realnej potrzeby zatrudnienia po stronie pracodawcy na warunkach określonych w umowie o pracę osoby, która wystąpiła o świadczenie przedemerytalne dla pracowników, a wcześniej zlikwidowała działalność pojawiły się również wątpliwości co do rzeczywistej intencji stron umowy o pracę.

Wprawdzie nie można negować prawa do podejmowania aktywności zawodowej o dowolnej formie prawnej ani prawa pracodawcy do swobodnego podejmowania decyzji co do celowości zatrudnianie pracowników, ale też nie można pomijać sytuacji, gdy decyzje te wywołują skutek finansowy dla podmiotu nie będącego stroną umowy o pracę i nie mającego wpływu na jej zawarcie ani kształt. Takim podmiotem jest ZUS, który jest płatnikiem świadczeń z ubezpieczenia społecznego pracowników, nawiązującego się z mocy prawa z chwilą zawarcia umowy o pracę. Z tego też względu za uzasadnione należy przyjąć, iż takie wątpliwe umowy o pracę mogą być przez ZUS zakwestionowane i podlegają kontroli Sądu.

Organ rentowy zarzucił, że umowa została zwarta w celu nabycia uprawnień do świadczenia przedemerytalnego.

Wprawdzie odwołujący temu zaprzeczał i twierdził, że zależało mu wyłącznie na zatrudnieniu, ale w okolicznościach sprawy można uznać, że podejrzenia organu rentowego są słuszne, bo na to wskazuje dopasowanie czasu zatrudnienia dokładnie do okresu wymaganego do nabycia świadczenia przedemerytalnego. Nawet jednak gdyby zamiarem odwołującego się było uzyskanie świadczenia przedemerytalnego, to sam ten zamiar nie dyskredytuje jeszcze zawartej przez niego umowy o pracę. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym o ważności umowy o pracę nie decyduje bowiem zamiar dyktujący potrzebę jej zawarcia, ale to czy zawierając umowę strony miały zamiar wzajemnego zobowiązania się – pracownik do świadczenia pracy, a pracodawca do dania mu pracy i wynagrodzenia za nią oraz czy umowa była w rzeczywistości realizowana. ( patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2005r sygn.akt I UK 32 /05) Samo wykazanie, że celem zatrudnienia było uzyskanie w przyszłości określonego świadczenia nie jest więc wystarczające dla uznania umowy za pozorną.

Aby zatem ocenić faktyczne podstawy do objęcia zgłoszonego pracownika ubezpieczeniem społecznym należy zbadać nie tylko czy praca była świadczona ale czy relacja, w oparciu o którą była wykonywana praca odpowiada w ogóle rygorom pracowniczego stosunku.

Stosunek pracy charakteryzuje się podporzadkowaniem, poddaniem kierownictwu pracodawcy, przy czym praca odbywa się na ryzyko pracodawcy, który odpowiada też za organizację czasu pracy.

Wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy – o czym mowa w art. 22 §1 kp oznacza nie tylko stosowanie się do poleceń przełożonego, które pozostają w związku z wykonywana pracą, jej organizacją i przebiegiem ale i możliwość stosowania przez pracodawcą kar porządkowych (art.108kp). Granice podporządkowania zakreślają bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa (nie tylko prawa pracy), zasady współżycia społecznego, rodzaj umówionej pracy oraz zagrożenie dla zdrowia i życia.

W niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się pozorności ocenianej umowy o pracę. Praca była świadczona w sposób odpowiadający rygorom pracowniczym, Stanowisko pracy nie zostało stworzone w sposób sztuczny, ponieważ istniała realna potrzeba zatrudnienia osoby do prowadzenia prac przez mechanika obeznanego ze sprzętem rolniczym i będącego zarazem spawaczem w gospodarstwie rolnym o tak dużym parku maszynowym i z planami rozbudowy chlewni. Odwołujący się miał przy tym odpowiednie ku temu kwalifikacje formalne jak i doświadczenie, umiejętności praktyczne. Nie ustalono przy tym nieuzasadnionego, wysokiego wynagrodzenia, a typowe dla tego rodzaju pracy.

Fakt, że to stanowisko pracy zostało następnie zlikwidowane nie świadczy o sztucznym stworzeniu stanowiska pracy wyłącznie na potrzeby świadczenia przedemerytalnego, tym bardziej, że pracodawca nie znał planów odwołującego się co do nabycia świadczenia przedemerytalnego.

Odwołujący się świadczył umówioną pracę i pracodawca tę pracę przyjmował i za wykonywaną pracę odwołujący się otrzymywał należne wynagrodzenie. Spełnione zostały więc przesłanki do uznania umowy o pracę za ważną.

Nic nie wskazuje na to, że doszło między pracownikiem i pracodawcą do porozumienia ukrywającego inną czynność prawną.

W tym stanie rzeczy nie znajdując podstaw do kwestionowania umowy o pracę z 02.01.2020r.

Sąd uznał, że zaskarżona decyzja podlega zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w wyroku.