Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Kaliszu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie :

Przewodniczący SSO Stanisław Pilarczyk

Protokolant sekr. sądowy Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2017 r. w Kaliszu

odwołania J. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 3 listopada 2016 r. Nr (...)

w sprawie J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

Oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., odmówił wnioskodawcy J. D. przyznania prawa do emerytury, gdyż udowodnił on tylko 5 lat i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł wnioskodawca J. D., domagając się przyznania prawa do emerytury. Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o jego oddalenie.

Sąd poczynił następujące ustalenia faktyczne:

Wnioskodawca J. D. urodził się (...).

W dniu 26 sierpnia 2016 roku wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Organ rentowy przyjął, iż na dzień złożenia wniosku wnioskodawca J. D. udowodnił 5 lat i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(okoliczności niesporne)

Organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy wnioskodawcy od dnia 21 kwietnia 1980 roku do dnia 17 kwietnia 1981 roku, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył oryginalnego świadectwa pracy w Gminnej Spółdzielni (...) w K., okresu pracy od dnia 14 lipca do dnia 31 lipca 1997 roku, ponieważ wnioskodawca w tym okresie nie został zgłoszony przez pracodawcę (...) G. do ubezpieczenia społecznego, oraz okresu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy od dnia 1 lipca do dnia 10 lipca 1970 roku, od dnia 2 lipca do dnia 10 lipca 1974 roku oraz okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 13 czerwca 1964 roku do dnia 31 grudnia 1967 roku i od dnia 10 stycznia 1968 roku do dnia 6 maja 1974 roku.

(dowód – decyzja organu rentowego z dnia 3 listopada 2016 roku)

Gdyby zaliczyć okresy składkowe i nieskładkowe, zaliczone wnioskodawcy przez organ rentowy, w wymiarze 5 lat i 25 dni, oraz okresy, których organ rentowy nie uwzględnił, a których uwzględnienie wnosił wnioskodawca, to łącznie na dzień wydania zaskarżonej decyzji organu rentowego wnioskodawca nie udowodnił 20 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających.

W latach 1959-1976 rodzice wnioskodawcy posiadali gospodarstwo rolne o powierzchni 14,39ha w miejscowości B..

(dowód – zaświadczenie Starosty (...) – k. 24 akt ZUS)

J. D. od dnia urodzenia, to jest od dnia 12 czerwca 1948 roku, do dnia 6 maja 1974 roku był zameldowany w domu rodziców w miejscowości B. nr 88.

(dowód – poświadczenie o adresach – k. 25 akt ZUS)

Wnioskodawca po ukończeniu szkoły podstawowej nigdzie się dalej nie uczył. W wieku 18 lat zdobył prawo jazdy na ciągnik rolniczy.

Do czasu zdobycia prawa jazdy, czyli do ukończenia 18 lat, czyli do roku 1966, wnioskodawca pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Jego wymiar czasu pracy dziennie wynosił od 8 do 10 godzin dziennie. W tym czasie rodzice wnioskodawcy hodowali około 10 krów, 20 sztuk trzody chlewnej, uprawiali zboża, a jako siła pociągowa służyły 2 konie.

Po ukończeniu 18 roku życia i zdobyciu prawa jazdy na ciągnik rolniczy, wnioskodawca rozpoczął pracę jako traktorzysta w kółkach rolniczych. Wtedy pomagał rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego sporadycznie. Nie posiada on żadnych dokumentów potwierdzających pracę w kółkach rolniczych jako traktorzysta. Wnioskodawca przez okres około 8 lat dobywał karę pozbawienia wolności.

(dowód – zeznania W. D. [00:13:34][00:29:28] i [00:39:29][00:44:25]; zeznania wnioskodawcy [00:06:35][00:11:42] i [00:48:56][00:51:49])

Powyższy stan faktyczny jest w zasadzie niesporny. Z zeznań wnioskodawcy J. D. i jego starszego brata W. D., który w spornym okresie, to jest od dnia 13 czerwca 1964 roku do dnia 6 maja 1974 roku, pracował w gospodarstwie rolnym rodziców wnioskodawcy, wynika, iż wnioskodawca jedynie do ukończenia 18 roku życia, czyli do roku 1966, kiedy to zdobył prawo jazdy na ciągnik rolniczy, pracował stale i w wymiarze powyżej 4 godzin dziennie w gospodarstwie rolnym rodziców, a następnie podjął pracę w kółkach rolniczych jako traktorzysta. Sam wnioskodawca w swoich zeznaniach potwierdził iż stale w wymiarze 10 godzin dziennie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców do ukończenia 18 roku życia, bowiem po tej dacie, po zdobyciu prawa jazdy na ciągnik rolniczy, pracował w kółkach rolniczych, pomagając sporadycznie rodzicom w pracach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach (Dz. U. z 2016 roku poz. 887 j.t. ze zmianami), ubezpieczonym, urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, przysługuje emerytura jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1.  osiągnęli wiek emerytalny, określony w ust. 2 albo 3;

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a;

Wiek emerytalny dla kobiet wynosi co najmniej 60 lat. Wiek emerytalny dla mężczyzn, urodzonych w okresie:

1.  do dnia 31 grudnia 1947 roku wynosi co najmniej 65 lat;

2.  od dnia 1 stycznia 1948 roku do dnia 31 marca 1948 roku wynosi co najmniej 65 lat i 1 miesiąc;

3.  od dnia 1 kwietnia 1948 roku do dnia 30 czerwca 1948 roku wynosi co najmniej 65 lat i 2 miesiące;

4.  od dnia 1 lipca 1948 roku do dnia 30 września 1948 roku wynosi co najmniej 65 lat i 3 miesiące;

5.  od dnia 1 października 1948 roku do dnia 31 grudnia 1948 roku wynosi co najmniej 65 lat i 4 miesiące.

Natomiast w myśl art. 28 cytowanej wyżej ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1.  osiągnęli wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3;

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości, uwzględnia się również okresy, traktując je jak okresy składkowe przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku, okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 lat życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego.

Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury, aby zaliczyć pracę w gospodarstwie rolnym przed dniem 1 stycznia 1983 roku muszą wystąpić dwie okoliczności:

1.  wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej domownika z art. 6 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników;

2.  czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego ustawowego czasu pracy, to jest minimum 4 godziny dziennie.

Zgodnie z cytowanym art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku (Dz. U. z 2016 roku poz. 277 j.t. ze zmianami) przez domownika rozumie się między innymi osobę, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym, stale pracuje w tym gospodarstwie i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Jak wynika z poczynionych ustaleń faktycznych, wnioskodawca stale i w wymiarze powyżej 4 godzin dziennie w gospodarstwie rolnym rodziców pracował do ukończenia 18 roku życia, potem jego pomoc była sporadyczna. Tak więc do 5 lat i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych można doliczyć wnioskodawcy 2 lata pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, od ukończenia 16 lat do 18 roku życia. Łącznie wnioskodawca udowodnił więc 7 lat i 25 dni okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających. Wnioskodawca nie udowodnił innych okresów.

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 lutego 2017 roku (III AUa 1614/16, Lex nr 2272093) podkreślono, iż „w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie, w niniejszej sprawie ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Jeśli natomiast chodzi o rozkład ciężaru dowodzenia w tego typu sprawach, które podlegają reżimowi procesowemu właściwemu dla spraw cywilnych, przypomnieć wypada, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c. jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.”.

W innym wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 lutego 2017 roku (III AUa 987/16, Lex nr 2272124) podkreślono, iż „ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Na powyższe wskazuje przepis art. 3 k.p.c., który wskazuje, że to na stronach ciąży obowiązek dawania wyjaśnień co do okoliczności sprawy zgodnie prawdą i przedstawiania dowodów na ich poparcie, a nadto przepis art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Nie jest rzeczą sądu wyszukiwanie dowodów w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron, a dopuszczenie dowodu z urzędu jest dobrowolne i nie może naruszać zasady bezstronności. Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu lub też zaoferowania dowodów nie pozwalających poczynić kategorycznych ustaleń lub budzących istotne wątpliwości obciążają stronę.”.

Podobny pogląd zawarł Sąd Apelacyjny w Szczecinie z dnia 16 czerwca 2016 roku (III AUa 843/15, Lex nr 2121848) podnosząc, iż „postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem cywilnym i obowiązują w nim wszystkie reguły procesowe również te dotyczące rozkładu ciężaru dowodu oraz terminów do składania wszelkich wniosków dowodowych. Art. 6 k.c. ustanawia bowiem podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Reguła ta pozostaje w ścisłym związku z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego o dowodach. To na ubezpieczonym, który zaprzecza ustaleniom poczynionym przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym i co za tym idzie będącym podstawą do wydania zaskarżonej decyzji, ciąży obowiązek udowodnienia.”.

Podzielając te stanowiska judykatury, to wnioskodawca nie udowodnił okresu składkowego, nieskładkowego i uzupełniającego powyżej 7 lat i 25 dni.

Nawet gdyby przyjąć, iż wnioskodawca udowodniłby wszystkie okresy pracy, o które wnosił, a których nie uznał organ rentowy, to i tak wnioskodawca łącznie nie udowodniłby 20-letniego okresu składkowego, nieskładkowego i uzupełniającego, a taki 20-letni okres jest wymagany aby otrzymać prawo do emerytury na podstawie art. 28 cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach.

Tak więc, skoro wnioskodawca J. D. nie udowodnił 20 lat składkowych, nieskładkowych i uzupełniających, to nie spełnia on wymaganych przesłanek do przyznania emerytury i dlatego, zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie wnioskodawcy, jako nieuzasadnione, podlegało oddaleniu.